5G neden gerekli? Türkiye 5G'de söz sahibi olmak istiyor.

Yorumlar

Mesut Çevik

Genel Yayın Yönetmeni

Donanım Haber olarak geçtiğimiz hafta Londra’da düzenlenen TECHXLR8 teknoloji etkinliğine katıldık. Bu seneki başlığı 5G olan etkinlikte 5G’nin geleceği ve sağlayacağı yeni olanaklar masaya yatırıldı.

Aslına bakarsanız Türkiye’de 4.5G teknolojisi ile tanışalı çok olmamışken şimdi 5G ağları konuşmaya başladık. Fakat endişe edecek bir şey yok 5G’nin yaygın kullanımı için düşünülen tarih 2025 ve sonrası. Hatta genele yayılması 2030’lu yılları bulur diye düşünülüyor.

5G neden gerekli? Türkiye 5G'de söz sahibi olmak istiyor.

Aslına bakarsanız henüz standartın sınırları da belirlenmiş değil. 5G’nin yaygın kullanıma geçtiğinde; şu anda emekleme aşamasında olan ama 10, belki de 20 yıl sonra hayatımızın değişmez bir parçası olacak teknolojilere hazır olması isteniyor.

Katıldığımız etkinlik işte bu yüzden önem taşıyor. 5G’nin geleceğinin konuşulduğu, telekomünikasyon sektörünün devlerini bir araya getiren organizasyonlar sayesinde firmalar hem kendi yol haritalarını belirliyor hem de 5G’nin sınırlarını çiziyor.

Peki 5G geldiğinde 4.5G ile yapamadığımız neyi yapmaya başlayacağız? Bu yazımda sizlere 5G ile hayatımıza girecek ve şu anda mobil ağ alt yapıları ile yapılması güç olup 5G ile kullanımı mümkün hale gelecek teknolojileri anlatacağım.

Mobil ağlara baktığımızda 1980’lerden bu yana neredeyse her 10 senede bir büyük değişim geçirdiklerini görüyoruz.

Yaşadığımız her değişim bir önceki alt yapıda yaşanan eksiklikleri giderirken, mobil ortamda yapılabileceklerin üzerine ekledi.

Analog hatların yerini alan GSM ile birlikte güvenlik sıkıntıları giderildi ve daha fazla kullanıcının mobil ağlardan yararlanabilmesi sağlandı. 3G geldiğinde 2G’nin hız ve kapasite sorunları ortadan kalktı, mobil cihazların çoklu ortam yetenekleri arttı.

4G ile neredeyse sabit hatlar kadar hızlı bir şekilde internete bağlanabilir ve yüksek kalitede çoklu ortam içeriği tüketebilir hale geldik. 5G ise kapıda ve yapılabilecekler şimdiden fazlasıyla heyecan yaratıyor.

Frekans Bantları

Yeni bir mobil ağdan söz ediyorsak kullanılacak yeni frekans bantları da bu işin bir parçası. 5G’nin bize kazandıracağı 2 önemli gelişme olacak. 4G ile kıyaslandığında 10 kattan fazla hız kazanımı ve düşük gecikme süreleri.

Şu anda mobil operatörler 700Mhz ile 2.6GHz arasında değişen frekansları sıklıkla kullanıyorlar. Düşük frekans değerleri daha az datayı daha uzun mesafelere taşıyorken, frekans değeri yükseldikçe taşınan veri artarken, kapsama alanı düşüyor.

5G’de kullanılacak frekans değerleri 28GHz ve üzeri yani milimetre dalga seviyesinde olacak.

Milimetre dalga çok daha yüksek verinin, daha az gecikme ile alıcıya ulaştırılmasında elverişli bir sistem fakat 30GHz ve üzeri frekans değerlerinde kapsama alanı ciddi anlamda düşüyor. Hatta bu dalga boyları yağmurdan da etkileniyorlar.

Yağmurun etkisi 1KM kapsama alanı içinde kalırsanız önemsenecek miktarda değil fakat bu çevre koşullarından etkilenmeyen bir alt yapı için her 1KM’lik alanda yeni bir baz istasyonu konumlandırılması gerektiriyor.

Samsung’un son yaptığı çalışmalar ise 28GHz frekans bandında 2KM ötesine 1Gbps hızda bilginin gönderilmesini mümkün kılıyor. 5G için umut verici.

Küçülen 5G baz istasyonları evlerimize kadar girecek

Aslına bakarsanız evde baz istasyonu fikri yeni değil. 3G ağların yaygınlaşmasından bu yana alt yapı şirketlerinin gündeminde olan ve deneme yanılma ile doğru kullanım şeklini bulmaya çalıştıkları bir yapı.

Şu anda mobil şebekeler oluşturulurken genel anlayış 1 tane güçlü istasyonun geniş bir bölgedeki kullanıcılar mobil iletişim sunması üzerine kurulu.

Fakat yüksek hızlı mobil iletişimi mümkün kılmak için kullanılacak yeni frekanslar nedeniyle tek antenle uzak mesafelerde hızlı data iletimi mümkün değil. Bu yüzden de baz istasyonu sayısının arttırılması gerekiyor.

Burada konsept daha güçsüz, daha küçük birçok baz istasyonunu şehrin her yerine dağıtarak kapsama alanını genişletmek üzerine kurulu. Öyle ki şu anda kullandığımız WiFi erişim noktalarından çok daha küçük yapıdaki 5G erişim noktalarının evlerimizde bile yer bulması planlanıyor.

Böylece ofiste ofisinizdeki 5G bağlantı noktasına bağlıyken, otonom sürüş yetenekleri ile donatılmış aracınıza binip evinize giderken yol boyunca aydınatlama direklerinde yer alan bağlantı noktaları ile yüksek hızda interneti kesintisiz kullanacak, evinize geçtiğinizde ise evinizdeki 5G bağlantı noktasına bağlanarak yerleşik alt yapı üzerinden çıkış sağlayacaksınız.

Kullanıcı başına 1Gbps gibi şuanda inanılması güç hızların hedeflendiği düşünüldüğünde sadece küçülen ve evlere giren 5G bağlantı noktaları değil fiber alt yapı yatırımlarındaki artış da bu teknolojinin gereksinimlerinden biri olacak.

Düşük gecikme süreleri

Şu anda sahip olduğumuz 4.5G, günümüz ihtiyaçları göz önüne alındığında yeterli seviyede. Fakat her şey hız değil. İnternet üzerinde kaliteli bağlantıdan söz ediyorsak tepki süreleri de büyük önem taşıyor.

Belki bir video izlerken veya müzik dosyası indirirken indir butonuna bastıktan sonra indirmenin başlaması için beklediğiniz 2 saniye sizin için dünyanın sonu olmayabilir fakat Amerika’da bir hastane yer alan robotu, Türkiye’den kontrol ederek beyin ameliyatı gerçekleştiren bir cerrah için 1 milisaniyenin önemi var.

İşte nesnelerin interneti ve robotik yaşam için de gerekli alt yapıyı sağlaması istenen 5G’nin hedeflerinden biri gecikmenin 1 milisaniyenin altına düşürülmesi. Böylece her şey insan tepkiselliğinden çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşebilecek.

Standartları belirleyen olmak büyük önem taşıyor

Daha önce de belirttiğim gibi 5G’nin sınırları henüz çizilmedi. Akademisyenler, servis sağlayıcılar ve ülkeler bazında çalışmalar devam ediyor. Bu süreçte standartlar belirlenirken masada olmak çok önemli. Eğer standartları belirleyenler arasında olmazsanız, belirleyicilerin çizdiği sınırlarda size verilenleri kullananlar arasında olursunuz.

Bu bağlamda Türk operatörlerin de çalışmaları sürüyor. Özellikle 4G geçiş sürecinde yerli baz istasyonları ile başlayan mobil teknolojilerde yerli üretim atağının 5G’de de devam etmesini bekliyoruz.

5G zirvesine davetleri üzerine katıldığımız Türk Telekom’un 5G konusundaki görüşlerine aşağıdaki röportajdan ulaşabilirsiniz.

Her şeyim birbirine bağlı olduğu bir dünya

Bugün mobil şebekeyi kullanan insan sayısı 5 milyarı geçmiş durumda. 2020-2030 yılları arasında ise 20 milyardan fazla akıllı cihazın kullanımda olması bekleniyor. Evlerdeki su ısıtıcılardan, yollardaki aydınlatmalara ve otomobillere kadar her şeyin birbiriyle haberleşebildiği bir dünyadan söz ediyoruz.

Bu haberleşmenin hızlı ve kesintisiz yapılabilmesi adına 5G büyük önem taşıyor. 5G’ye hazırlık sürecinde hedefte 1Gbps ve üzeri (10Gbps’a kadar) hızlar olduğu için kablosuz erişim teknolojilerindeki gelişmeler yanında karasal alt yapının da güçlendirilmesi şart.

Devletler ve operatörlerin önünde aşmaları gereken bir çok konu var. Büyük bir değişimin eşiğindeyiz ve bu süreci kaçırmak telafisi mümkün olmayan kayıplara neden olabilir.

5G aslında gelecekte hayatımızı kolaylaştıracak ve hayatımızın ayrılmaz bir parçası halini alacak akıllı çözümleri bir arada tutacak olan bağ gibi düşünülebilir. Bu bağı güçlü kuramazsanız, bağımsız akıllı teknolojilerin toplamda getirecekleri faydalardan faydalanamazsınız.