Asus ZenFone 2'yi anlamak: Telefonun donanımı ve performans potansiyeli

Yorumlar

Erdi Özüağ

İnceleme, Test ve Analiz Editörü

CES 2015 Fuarı'nın belki de en dikkat çeken akıllı telefonu Asus ZenFone 2 oldu. Dünyanın ilk 4GB RAM'e sahip telefonu aynı zamanda 249$ gibi bir fiyatla tanıtılınca, bir anda ilgi odağı haline geldi. Cihazla ilgili haberimize kısa sürede gelen yüzlerce yorum, öyle zannediyorum ki ilginin hangi noktada olduğunu gösteren en dikkat çekici gösterge. Kuşkusuz bu ilgide, birinci nesil ZenFone ailesinin ülkemizde elde ettiği başarının payı da büyük.

Asus ZenFone 2'yi anlamak: Telefonun donanımı ve performans potansiyeli

ZenFone 2 (Yeni Nesil ZenFone)

Haberi yazdığım günden bu yana, takipçilerimizin yorumlarını dikkatle takip ettim ve önemli bir ortak noktaya ulaştım; Pek çok teknoloji tutkunu, ZenFone 2'nin nasıl bir performans sunacağını merak ediyor. Bu analizimde, ZenFone 2'nin donanım olarak neler yapabileceğini anlatmaya çalışacağım. Tabi söz konusu bir akıllı telefon olduğundan, Android sürümü, arayüzün ağırlığı ve sürücü güncelliği gibi doğrudan performansa etki eden pek çok parametre var, dolayısıyla cihazı elinize aldığınıda tecrübe edeceğiniz performans için nokta atışı tespitler çok mümkün olmasa da en azından, ZenFone 2'ye güç veren platformu anlayacağımızı düşünüyorum.

Asus ZenFone 6: Intel CloverTrail+ Platformu (Atom Z2560/Z2580)

Asus'un ZenFone 2 ile neler vaad ettiğini görebilmek için önce mevcut ZenFone ailesinin en güçlü modeli olan ZenFone 6'yı ele almak ve donanımını hatırlamak gerekiyor. Uygun fiyat politikasıyla geride bıraktığımız yılın en popüler telefonlarından olan ZenFone 6, Intel'in Clover Trail+ platformunu kullanıyordu. Tayvanlı üretici, ZenFone 6'yı ilk olarak Clover Trail+ platformunun en hızlı üyesi olan 2GHz hızındaki Z2580 işlemcisiyle duyurmuş olsa da, cihaz ülkemize 1.6GHz hızında Atom Z2560 işlemcisiyle sevk edildi. 32nm üretim teknolojisiyle hazırlanan bu işlemci, fiziksel olarak çift çekirdekli olup, Hyper Threading teknolojisi ile her çekirdekte çift iş parçası yani iki izlek üstlenebildiği gibi yazılım seviyesinde dört çekirdek gibi de ele alınabilir.

ZenFone 6 (Birinci Nesil ZenFone)

Aslına bakılırsa, CloverTrail+ platformu saf çekirdek performansı söz konusu olduğunda zayıf bir platform değil. 64-Bit destekli mimariye sahip olan platform, aynı saat hızında orta-üst seviye ARM platformlarına yakın sonuçlar verirken, zincirin zayıf halkası olarak daha çok dahili grafik birimi ön plana çıkıyordu. Platformda kullanılan 400MHz hızındaki çift çekirdekli PowerVR SGX544MP2, 2014 değil ama 1-2 yıl öncesi için daha rekabetçi olabilecek bir güce sahipti. Bugün büyük ekranlı akıllı telefonlarda iyi kalitede oyun deneyimi beklentisi oldukça yüksek dolayısıyla bu GPU, ZenFone 6'nın 720p ekranı için kısmen yeterli gelse de daha yüksek çözünürlükler için ışık vermiyordu. CloverTrail+ platformu rekabet içerisinde olduğu rakiplerinden farklı olarak sadece video işleme/çözümleme görevlerini üstlenebilecek programlanabilir video motoruna da sahip değil, günümüzdeki çözünürlük beklentisi ve yeni kodek standartları, SoC dediğimiz yongada sistem platformları için gelişmiş video motorlarını da zorunlu kılıyor.

Kısaca özetleyecek olursam, ZenFone 6'da kullanılan platform, mikroişlemci mimarisi seviyesinde kötü olmasa da, doğrudan performansa etki eden diğer pek çok noktada güncelliğini yitirmiş ya da yitirmeye başlayan bir noktada yer alıyordu. Üstelik kendi üretim tesislerine sahip olan ve üretim geometrisi dendiğinde dünyanın en iyisi konumunda olan Intel, CloverTrail+ platformunda 32nm seviyesinde çip sunarken, ARM tarafındaki rakiper 28nm'yi yaygın bir şekilde kullanmaya başlamıştı bile. Üretim teknolojisi ne kadar küçük olursa, aynı zar alanına daha fazla transistör sığdırmak dolayısıyla yepyeni özellikler eklemek mümkün. Ya da benzer performans seviyesini / özellik sınıfını daha düşük güç tüketimi ve buna bağlı olarak daha az ısı ile sağlamak mümkün. Bahsettiğimiz işlemci frekansları, sürekli olmayan anlık olarak ulaşılan ve genelde kısa süre kalınan (tasarıma göre belki 25-30 saniye kadar) hızlar olduğundan, daha uzun süreli turbo frekans değerleri için üretim teknolojisinin kritik öneme sahip olduğunu da eklemeliyim.

Örneklemek gerekirse,

ZenFone 6'nın kullandığı Atom Z2560 (2Ç/4i) işlemcisi;

- Turbo Aktif Saat Hızı: 1.6GHz

- Turbo'su Saat Hızı: 933MHz

- Düşük Frekans Modu: 800MHz

ZenFone 6'nın kullandığı PowerVR SGX 544MP2 Grafik İşlemcisi;

- 400MHz Saat Hızında ~34 GigaFLOP İşlem Gücü.

- Kendi sınfında agresif hızı sayesinde, Apple A5X'teki PowerVR SGX 543MP4'ten daha fazla işlem gücü, ayrıca DirectX 10 sınıfı kaplama donanımına sahip.

Bu arada atlamadan geçmek istemem, belki bizim ülkemiz için çok fazla anlam ifade etmiyor (en azından şu an için) fakat CloverTrail+ platformunda Intel'in sunduğu dahili modem, bağlantı yetenekleri olarak ta zengin seçenekler sunan çözümler değildi. Sonucunda "desing win" olarak güç verilen cihazlar satılacağı ülkelerin kendi ağ altyapısı dinamikleri olabilir.

Yeni Nesil ZenFone 2: Intel Moorefield Platformu (Atom Z3580)

Ana konumuz olan Asus ZenFone 2, Intel'in en güncel mobil işlemci platformu olan Moorefield tabanlı Atom Z3580 işlemcisini kullanıyor. Lansman esnasında tanıtılan cihaz, Intel'in 2.33GHz hızında çalışan Atom Z3580 işlemcisinden gücünü alsa da, cihazın farklı ülkelere 1.8GHz hızında çalışan Atom Z3560 işlemcisiyle sevk edilmesi de söz konusu. Açıkçası işlemci modellerinin toplam sevkiyat içerisindeki oranı ve hangi versiyonunun ülkemize geleceği yönünde henüz net bir bilgi bulunmuyor ancak ZenFone 6'dan yola çıkarsak 1.8GHz Atom Z3560 işlemcili ZenFone 2 modelini ülkemizde görmemiz biraz daha güçlü bir ihtimal gibi duruyor. Eğer konuyla ilgili olarak Asus Türkiye ekibinden güncel bir bilgi alabilirsek bu kısmı tekrar güncelleriz.

ZenFone 2; Güncel Intel Platformunun En Hızlı Üyesi olan Z3580'i Kullanıyor

Birinci nesil ZenFone ailesindeki Intel CloverTrail+ platformu ile kıyasladığımızda, ZenFone 2'nin kullandığı Moorefield platformu, yepyeni bir sayfa açıyor diyebilirim. Her noktada ciddi bir gelişim olduğu gibi, CloverTrail+ da olmayan yeni özellikler de geliyor. Bunların hepsinden bahsedeceğim ancak öncesinde iki temel unsuru sizlerle paylaşmak istiyorum. Bunlardan ilki üretim teknolojisi, Yeni platformunda Intel, 22nm üretim teknolojisini (P1271) kullanıyor. Yani Apple'ın A8 ve Samsung'un Exynos 543x serisi işlemcileri (20nm) dışında kalan tüm ARM çözümlerine kıyasla daha gelişmiş bir fabrikasyon sürecine sahip Moorefield platformu. Sene içerisinde 20nm ARM işlemcilerinin yaygınlaşacağını göreceğiz, hatta Apple'ın A9 işlemcisi belki 14nm olacak ancak bulunduğumuz noktadan durum değerlendirmesi yaptığımızda, Snapdragon 80x ve MediaTek çözümlerine kıyasla bir avantaj olduğu açık.

İkinci husus ise, mikroişlemci mimarisi. Atom Z35xx ailesi önceki jenerasyonlara kıyasla oldukça gelişmiş, dolayısıyla çok daha rekabetçi bir mimariye sahip. Silvermont tasarımını baz alan çekirdekler, tamamiyle OoO odaklı yani komutları program sırası dışında işleyerek paralellik ve performans önemli oranda artıyor. Sırasız tasarım sıralı tasarıma göre daha yüksek güç gereksinimine ihtiyaç duyarken, Intel bunu 22nm üretim teknolojisi ile telafi ediyor. Sadece bu da değil Branch Prediction olarak bilinen ve işlemci tasarımlarında performansa doğrudan etki eden, işlemin sonucunu tahmin ederek sonrasında gelen işlemleri buna göre işleyen tasarım birimi de Silvermont mimarisi ile birlikte önemli oranda geliştirilmiş. Hatta Intel'in kendi istatistiklerine göre yeni işlemci platformunda dallanma tahmin mekanizmasının geliştirilmesi, temel performans faktörü olan döngü başına komut başarımında %7-8 civarı artış getiriyor.

Birinci ve İkinci Nesil ZenFone'ların Ana Platform Kıyaslaması

Intel CloverTrail+ Intel Moorefield (Merrifeld: Çift Çekirdekli Varyasyon)

Tüm bunlara ek olarak yeni mimari, iş hatlarını daha verimli kullanırken, aynı Qualcomm'un asenkron çekirdek tasarımında olduğu gibi Intel'in Silvermont mimarisinde de çekirdekler bağımsız hızlarda çalışabiliyor. Yalnız buradaki istisna durum, bu özellik Qualcomm'da standart olarak gelirken Intel ise opsiyonel olarak sunuyor. Ancak eğer işlemci bu özelliği desteklerse, çekirdeklerden biri 2GHz hızında çalışırken, diğeri ise 1GHz'de görev yapabiliyor. Çekirdekleri besleyen L2 bellek ise, her zaman için farklı frekans değerlerinden yüksek olanında çalışıyor. Son olarak Atom işlemci ailesi için geliştirilen Silvermont mimarisinin modül blokları esas aldığını ve dört çekirdekli bir Atom işlemcisinin çift çekirdekli iki modülden oluştuğunu, her bir modülün de 1MB L2 ile Zenfone 6'daki CloverTrail+ jenerasyonuna göre iki kat daha fazla bellekten istifade ettiğini belirtmek isterim. Toplamda konuşmak gerekirse yeni mimari, bir öncekine kıyasla döngü başına ~%50 performans getiriyor ki bu gerçekten çok önemli bir sıçrama.

Bu kadar teknik detay sonrasında şimdi isterseniz, ZenFone 2'de kullanılan Atom 3580 işlemcisinin platform olarak neler getirdiğine göz atalım. Öncelike, ZenFone 6'daki işlemciden farklı olarak bu işlemcide, fiziksel olarak 2 değil 4 çekirdek bulunuyor ancak artık Hyper-Treading desteği sunulmuyor yani 4 çekirdek = 4 izlek. Yeni mimariyi kullanan çekirdekler aynı saat hızında hissedilir bir performans artışı getiriyorlar. Üstelik daha yüksek frekans seviyedesinde görev yapıyorlar. Atom Z3580 2.33GHz ile neredeyse %50 daha yüksek, olur da ZenFone 2 ülkemize Atom Z3560 ile gelirse onun işlemcisi de %12,5 civarı daha hızlı. Aynı mimaride bile zaten performans artışı yaşanacakken, yeni OoO mimarisinin getirdiği avantajar sayesinde iki platform arasında ciddi bir performans farkı bulunuyor. ZenFone 2'nin işlemcisi aynı zamanda yeni nesil bir GPU ile geliyor: PowerVR G6430. Imagination firmasının Rogue mimarisinin kullanan bu GPU, her biri "skalar unified shader" tasarımını kullanan 4 işlem kümesi ve çift doku ünitesine sahip. DirectX 10, OpenGL 3.x, 4.x ve OpenGL ES 3.1 API'ları ile uyumlu olan grafik birimi, yapılan istatiklere göre Apple'ın A6 işlemcisinde kullandığı PowerVR SGX543MP3 GPU'sundan iki kata kadar daha yüksek performans verebiliyor.

ZenFone 2'deki Moorefield Platformun Grafik Yeteneklerine Bir Örnek

Kullandığı GPU tasarımlarında genellikle agresif frekans değerlerini tercih eden Intel, Atom 3580'de, PowerVR G6430'ü 533MHz'de çalıştırabiliyor. Intel'in kendi ölçümlerine Atom Z3480 ki bu işlemci Atom Z3580 ile aynı CPU ve GPU hızlarında olup sadece 4 çekirdek yerine 2 çekirdek ile geliyor, offscreen yani çözünürlük bağımsız grafik testlerinde Apple'ın A7 işlemcisinden hızlı olup, Qualcomm Snapdragon 800 ile çok benzer sonuçlar vermeyi başarabiliyor. GFXBench ile elde edilen ölçümlerde, PowerVR G6430 66 kare/saniye, Snapdragon 800'deki Adreno 330 69 kare/saniye, iPhone 5S'de kullanılan A7'deki PowerVR G6430 ise 57 kare/saniye almış. Şimdi burada tuhaf bir durum ortaya çıkıyor, aynı mimariyi kullanan iki GPU tasarımından Intel'in uyarlaması 66 kare/Saniye alırken, Apple'ın ki ise 57 kare/saniye alıyor, peki bu nasıl oluyor ? Bunun olası cevabı, GPU çalışma frekansında yatıyor. Apple A7'de GPU ~450MHz'de çalışırken, Intel'de ise 533MHz'e kadar çıkabiliyor. Intel'in daha yüksek frekans değerlerine çıkabilmesinde, işlemcinin 22nm üretim teknolojisi ile daha fazla termal bütçeye sahip olması da etki ediyor. Tabi bu test biraz da OpenGL odaklı bir ölçüm, diğer senaryolarda nasıl bir tablo ortaya çıkar görmek gerekiyor. Yeni platform, CloverTrail+'a kıyasla bellek kontrolcüsü seviyesinde LPDDR2'den LPDDR3'e geçiş yaptığı için CPU ve GPU'nun kullanabildiği bantgenişliği de artmış durumda.

Grafik tarafındaki performans durumu genel olarak bu şekildeydi. Şimdi tekrar işlemci kısmına dönecek olursak eğer, web tabanlı performans ölçümlerinde her daim çok iddialı olan Intel, Atom Z35xx serisi ile bunu daha da iddialı bir noktaya taşıyor. Şirketin ölçümlerine göre ZenFone 2'deki dört çekirdekli Atom Z3580 işlemcisinin çift çekirdekli varyasyonu olan Atom Z3480, WebXPRT testinde Snapdragon 800'den iki kat hızlı olmayı başarabiliyor. Tabi ki bu durum teste özel bir tablo ve ortaya çıkan sonuç üretici kontrolünde yapılmış testin sonucu. Performans farkı bu derece olmasa bile Snapdragon 800'den daha yüksek başarımlı web testi olduğunu söyleyebiliriz. Şimdi isterseniz işi biraz daha ilginç bir hale getirelim. Snapdragon 800 serisi, 32bit mimariye sahip yani AArch64 modunda çalışmıyor bir başka ifade ile ARMv8 komutsetlerini kullanmıyorlar. Intel'in işlemcisi, 64-bit desteği sunabiliyor. Asus ZenFone 2'nin Android 5.0 ile yazılım seviyesinde de 64-bite sahip olduğunu düşündüğümüzde, yukarıda bahsettiğimiz performans değerleri Intel lehine daha güçlü bir noktaya yükselebilir. Intel'in şirket içi ölçümlerine göre, Silvermont mimarisini kullanan bir işlemcinin 32-bit Android ve 64-bit Android modlarında oluşan performans farkı matematiksel hesaplamalarda %34, çoklu ortam odaklı işlemlerde ~%15 ve veri sıkıştırmada %33 oranında farklılıkgösteriyor. Biz bunları ortalamasını en düşük değer olan %15 seviyesinde alsak bile, Intel'in rekabetçiliği artmış oluyor.

Umarım ZenFone 2'nin platform seviyesindeki yetenekleri ve sunacağı performansı net bir şekilde anlatabilmişimdir. Bu konudaki sorularınızı yanıtlamaya ve mimari hakkında merak ettiğiniz farklı detaylara yönelik olarak her zaman hazır olduğumu da belirtmek isterim. Şimdi isterseniz yeni işlemcinin diğer detaylarında da kısaca bahsedelim. Burada ilk vurgu yapmak istediğim nokta, yeni modem. Yeni nesil akıllı telefonlar için gözden genelde kaçan bir nokta var, kullanılan modem, onun bağlantı yetenekleri ve güç tüketimi büyük önem taşıyor. Önceki platformunda çok rekabetçi olamayan Intel, ZenFone 2'nin de kullandığı Atom 3580 işlemcisinde ikinci nesil çok modlu LTE modeme yer veriyor. XMM 7160 kodlu bu modem, daha önce Samsung tarafından Galaxy Alpha'daki Exynos 5430 işlemcisinde kullanılan versiyonun bir alt varyasyonu. Category 4 seviyesinde LTE desteğine sahip olan modem teoerik olarak 150Mbps indirme hızını destekleyebiliyor. Qulcomm'un benzer modemlerine rakip olan çözüm için bu yazının üst bölümlerinde söylediğimiz bir Intel avantajının kaybolduğunu görüyoruz. Üretim teknolojilerinde lider olan Intel'in modemi, TSMC tarafından 28nm üretim teknolojisiyle hazırlanırken, Qualcomm'un modemi ise 20nm süreciyle üretiliyor. Bilindiği üzere Intel'in modem işi, 5 yıl önce satın alınan Infineon firmasının kablosuz bölümünden geliyordu dolayısıyla üretim sürecini tek seferde transfer edemeyen Intel, ilk aşamada tasarım üzerine yoğunlaşırken, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde kendi içine alması bekleniyor. Intel'e göre 28nm üretilse bile XMM 7260 yüksek verimlilikte çalıştığı için bunu telafi ediyor. Tabi modem tarafında Intel'in iki farklı alternatifi da bulunuyor; Cat.6 XMM 7260 ve LTE'siz XMM 6360.

Yeni nesil görüntü işlem motoruna sahip olan platform, kamera tarafında çözünürlüğü arttırmasa da artık 1080p 60 kare/saniye hızında video kaydına olanak tanıyabiliyor. Ön kamerada ise destek 2.0MP çözünürlüğünden 2.1'e yükselmiş durumda. ZenFone 2'nin kullandığı işlemci, yeni mimarinin önemli avantajlarından biri olarak video motoruna da sahip. Programlanabilir yapıdaki bu motor, yeni nesil video gereksinimlerini karşılayacak güç olacak. Yazılım tarafındaki çalışmalarına da hız kazandıran Intel, ZenFone 2'den anlaşılacağı üzere Android 5.0 Lollipop'u x86 ile çalışacak düzeye getirmiş durumda. Bilindiği üzere Intel ve Google arasında ciddi bir yakınlaşma söz konusu ve Google bir süre önce, Android işletim sistemli setüstü kutu olarak Nexus Player'ı hazırlamış, bu cihazda Intel'in dört çekirdekli Atom işlemcisi kullanılmıştı. Yani arka planda Android, daha önce hiç olmadığı kadar x86 uyumlu hale gelmiş durumda. 3. parti uygulamalarda da günümüzde pek çok yazılım doğal ARM kütüphanesine sadık kaldığı için arka planda uygulamalar için bir emülatör kullanılıyor. Bu emülatörün iki olumsuz etkisiz var; bunlardan ilki bazu programların birkaç saniye geç açılması, ikincisi ekstra güç tüketimi ve ısı sorunu. 22nm ile birlikte Intel, ikinci sorunu elemiş olsa da hala emülasyon sorunu devam ediyor ancak Google'ın büyük desteği ile gelecek te pek çok geliştirici mobilde x86'ya da adapte olabilecek. Bu kadar detay sonrasında şimdi de isterseniz güç tüketimine göz atalım.

Yazımın içerisinde de ifade etmeye çalıştığım gibi, Samsung'un Exysno 54xx ailesi ve Apple A8 jenerasyonu haricinde kalan Qualcomm Snapdragon 800 serisi ve diğer işlemciler 28nm üretim teknolojisi ile hazırlanmışken, Intel'in Atom Z35xx işlemcileri, şirketin gelişmiş 22nm üretim tekniğinden istifade ederek daha az güç tüketimiyle daha uzun pil performansı sunabiliyor. Intel'in dökümanlarına göre Atom Z3480 yani ZenFone 2'deki Z3580'in çift çekirdekli versiyonunu kullanan 8.14 Watt/saat kapasiteli referans telefon 19.20 saat çalışırken, dört çekirdekli Snapdragon 800 işlemcisine ve 8.74 Waat/saat kapasiteli Sony Xperia Z1f 16.90 saaat, 9.88 Watt/saat pile ama aynı zamanda daha büyük ekrana sahip olan Snapdragon 800 işlemcili Samsung Galaxy S4 ise 9.88 Watt/saat pille 14.50 saat çalışabiliyor. BatteryXPRT 2014 CP1 testi için de Intel, Z3480 işlemcili aynı telefonun, örneğin Xperia Z1f'den neredeyse %80 daha yüksek skor olduğunu ifade ediyor. Bu noktada Intel'in argümanı daha yüksek verimlilikteki yüksek performanslı mimari ile görevi daha hızlı yerine getirip ardından çekirdekler çok hızlı biçimde bekleme durumuna geçtiğinden pil tasarrufu da aynı oranda yüksek oluyor.

Kısaca özetleyecek olursak eğer, mevcut veriler çerçevesinde Asus ZenFone 2, günümüz üst seviye telefonlarının bir kısmına doğrudan rakip, bir kısmının ise kısmen gerisinde kalabilecek ama beklentilerin üzerinde performans sunacak bir donanım ile karşımıza çıkıyor. Bunu 4GB RAM kapasitesi, 3000mAh pil ve ~249 dolar civarında olacağı ifade edilen fiyatıyla değerlendirdiğimizde, ZenFone 2 çok büyük ihtimalle yılın en flaş telefonlarından birisi olacak. Ülkemize ne zaman geleceği ve hangi fiyattan satılacağı henüz açıklanmasa da, üst seviye telefonların Amerika'da ~600 dolar civarı bir fiyatla satıldığını düşündüğümüzde, OnePlus One gibi cihazların 300$+ fiyatlandırmayla sunulduğunu dikkate aldığımızda ZenFone 2 heyecan yaratmayı başarıyor. Açıkçası ben de telefonu elime almak ve test etmek için sabırsızlanıyorum. Umarım ülkemiz konusunda Atom Z3580 işlemci ve 4GB RAM'li seçeneği de piyasada bulabiliriz, zira Atom Z3560 işlemci ve 2GB RAM'li versiyon fiyat olarak uygun olsa da aynı etkiyi yaratmayacaktır diye düşünüyorum.

Asus ZenFone 2 ülkemize gelene kadar, şu an satılmakta olan birinci nesil ZenFone 6'nın incelemesine göz atabilirsiniz. İyi seyirler.