Çin "ucuz emek" avantajını kaybediyor

Yorumlar

Erdi Özüağ

İnceleme, Test ve Analiz Editörü

Maliyetleri düşürmek ve rekabette avantaj sağlamak isteyen firmalar için Çin, günümüzde global üretimin merkez üssü olmuş durumda. Dünyanın en kalabalık ülkesi olmasının doğal sonucu olarak ucuz işçilikte rakip tanımayan Çin, ülke ekonomisinin büyümesi ve buna bağlı olarak çalışanların yıllık ücretlerinin artması nedeniyle sahip olduğu bu avantajı kaybediyor. Yapılan son araştırmalara göre ülkedeki bazı büyük üretim tesisleri için işçi maliyetlerinin daha düşük olduğu yeni yerlere taşınma konusunda arayışlar başlamış durumda.

On yıllar önce oyuncak, ayakkabı ve tekstil üretiminin kaymaya başladığı Çin, bugün başta teknoloji olmak üretime dönük pek çok endüstri kolu için tercihten çok zorunluluk haline gelen bir lokasyon. Sadece "1 kuruşun" bile fark yaratabildiği rekabete dayalı ekonomik düzende, global üretiminin çok büyük bir kısmını kendisine çeken Çin, özellikle son 20 yıldır ciddi bir büyüme trendi yakalamış durumda. Ekonomisi her yıl yaklaşık %12 büyüyen ülkede hükümet, en fazla üretimin gerçekleştiği 5 ilde, asgari ücreti artış oranını %14'den %21'e yükseltti.

Amerika'daki en büyük sağlık şirketlerinin bazıları için ürün tedarik eden Guangzhou Fortunique firmasından Charles Hubbs'un konuyla ilgili açıklamaları dikkat çekici. "Son iki yılda Çin'deki işçi maliyetlerimizin %50 arttığını gördük. Çalışanları elde tutmak artık daha zor, yenilerini etkilemek ise bir hayli pahalı. Alternatif yerler bakmaya başladım bile. Sanırım birkaç yıl içerisinde buradan tamamiyle çıkmış olacağım" dedi. Çin son dönemde daha çok kötü çalışma koşulları nedeniyle intihar eden fabrika işçileriyle gündeme geliyor olsa bile ekomomideki hızlı büyümenin ülke nüfusu üzerindeki etkileri de açıkça görülebiliyor. Daha önce hiç olmadığı kadar fazla sayıda konut inşaatının olduğu ülke, dünya devi otomobil üreticileri için de satışların artmasını sağlayacak öncelik pazar olarak belirlenmiş durumda ki Şangay Otomobil Fuarı'nda çok sayıda yeni otomobilin dünya lansmanının yapılıyor olması da bunun bir göstergesi.

Çin'de işçi maliyetlerinin arttığı açıkça görülen bir gerçek. Peki Çin'den çıkmak isteyen üreticiler için yeni adres neresi olabilir ? Şu anki mevcut tabloya göre Çin'e alternatif olarak Hindistan, Vietnam, Kamboçya ve Laos ucuz işçilik açısından yeni üretim merkezi olmaya adya ülkeler. Boston Consulting Group tarafından yapılan bir çalışmaya göre, 2000 yılında Çin'deki ortalama işçi maliyeti Amerika'daki ortalama işçi maliyetinin %36'sı kaderken, 2010 sonu itibariyle bunun %48'e yükseldiği ve 2015 yılında %69'a ulaşacağı öngörülüyor. Tabi işçi maliyetlerindeki bu artış, firmaların Çin'den çıkmaya başlamasına neden oluyor. Örneğin oyuncak firması Wham-O geçtiğimiz yıl üretiminin önemli bir kısmını yeniden Amerika'ya kaydırdı.

Tüm bu gelişmelere rağmen Çin'in üretimdeki maliyet avantajını tam anlamıyla kaybetmesi yakın zamanda pek olası görünmüyor. Amerika'da üretimin bir saatlik maliyeti 22.30 dolar seviyesinde iken Çin'de 3.10 dolara kadar düşüyor sadece ülkenin daha doğu taraflarında ortalama maliyet 4.5$ bandının üzerine çıkabiliyor. Özellikle Foxconn'da yaşanan işçi intihalarından sonra dünya kamuoyunun baskısını üzerinde hissetmeye başlayan Çin'de, çalışanların sosyal şartlarına ilişkin ufak ufak da olsa yeni adımlar atılmaya başlandı. İşçileri yurtta barındırmak yerine evlerine yakın olan üretim tesislerine kaydırmaya başlayan firmaların bu adımı olumlu sonuçlar verecek gibi görünüyor. 24 yaşındaki Wu Dingli, yeni işini anlatırken "Bu işi tercih ettim çünkü hayat benim için artık daha kolay çünkü evime daha yakınım." diyor.

Çalışanların kazançlarındaki artış ülkedeki tüketimi de arttırıyor. Uzun yıllar boyunca dünya devi firmaların sadece üretim için odaklandığı Çin pazarı, bundan böyle artan tüketime bağlı olarak satış için de öncelikli pazarlardan biri olacak gibi görünüyor. Merkez bankasında trilyonlarca dolar nakit varlığı olduğu tahmin edilen hatta kriz içerisindeki bazı Avrupa ülkelerine yardım edip etmeyeceği tartışılan Çin'in, bir yandan ülkedeki üretimi korumak diğer taraftan tüketimi arttırmak ve ülke içerisindeki pazarı canlı tutmak için neler yapacağını kestirmek ise şimdilik pek kolay değil.