Facebook tarihindeki en büyük veri sızıntısı

2 milyardan fazla kullanıcısı olmasına rağmen Facebook tarihinde herhangi bir açık nedeniyle sarsıcı veri sızıntıları yaşanmamıştı. Bununla birlikte 3 yıl önce önemli bir veri hırsızlığı yapıldığı ortaya çıktı. Üstelik hiç kimsenin haberi de yok.

Niyet farklı

Bahse konu olay Cambridge Üniversitesi çıkışlı Cambridge Analytica veri analiz firmasının, Global Science Research araştırma firması ile ortak olarak yaptığı bir çalışmaya dayanıyor.

2015 yılında GSR firmasının kurucusu ve üniversite araştırmacısı Dr. Aleksandr Kogan, Facebook ile iletişime geçerek bir kişilik testi için kullanıcıların verilerini izinli bir şekilde kullanmak istediğini iletir. Onay aldıktan sonra da bir uygulama geliştirerek yayınlar.

Facebook hesabı ile uygulamaya giriş yapan kullanıcılar verilerin araştırma için kullanılmasına onay verir ve karşılığında belirli bir ödeme de alır. Araştırma kapsamında toplamda 270 bin kullanıcıya ulaşılması hedeflenmektedir.

Ne var ki katılımcıların arkadaşlarına da erişen ekip toplamda 50 milyon kişiye ulaşmış olur. Daha da kötüsü elde edilen veriler Eunoia Technologies firmasına aktarılır ve kullanıcıların oy tercihlerini tahmin eden ve etkileyebilen bir program geliştirmek için kullanılır.

Masum bir istekle başlayan ancak seçim sonuçlarını etkileyecek bir yönteme dönüşen bu çalışmanın, başkanlık seçimleri öncesinde yapılmış olması da oldukça anlamlı. Hatta 1 milyon dolar civarında bir bütçe ile bu programın hazırlandığı ifade ediliyor. Projeye mali destek sağlayanlar ise bilinmiyor.

Facebook tarafında ise işler daha kötü. Aynı yıl bu konuyu öğrenen Facebook uygulamayı kaldırıyor ve elde edilen tüm verileri siliyor. Ayrıca ilgili kişilerin Facebook hesaplarını da askıya alıyor. Böylece gerekli yaptırımlar verilmiş oluyor.

Ne var ki etkilenen kullanıcıların hiç birisine haber verilmiyor ve araştırmada çalışan bir kişinin geçtiğimiz hafta bunu itiraf etmesine kadar da üzeri örtülüyor. Facebook apar topar bir açıklama yaparak araştırma ekibindekilerin kendisini kandırdığını ifade ediyor ve kullanıcılara haber vermeme konusuna ise hiç değinmiyor.

Sonuçta 50 milyon kişinin verileri seçim manipülasyonu yöntemi için kullanılıyor ve yıllarca da kimsenin haberi olmuyor. Bu tarihten sonra özellikle Rus kaynaklı grupların Facebook üzerinde manipülatif reklamlar ve içerikler yayınlayarak seçimi etkilemeye çalıştıkları biliniyor. Yani aslında Facebook bu tür konuları o dönemde herkesle paylaşarak bir kamuoyu oluştursaydı belki daha erken tedbir alarak bugün başının ağrımasına neden olmazdı.