Türkiye'de Bitcoin: Yasal mı değil mi?

Gözetim ve Denetim Altında Değil 

Bu sorunun yanıtını vermeden önce Türkiye'de Bitcoin'le ilgili hukuki metinlere kısaca bir göz atmakta fayda var. Ülkemizde Bitcoin'i konu alan ilk hukuki metin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu(BDDK)'nun paylaştığı 25 Kasım 2013 tarihli basın bildirisi. BDDK bu bildiride Bitcoin'i ''herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi'' olarak değerlendirirken Bitcoin'in riskleri konusunda kamuoyunu uyarıyor. Ayrıca BDDK basın bildirisinde Bitcoin'in elektronik para olarak değerlendirilmediğini ve bu haliyle herhangi bir kanun çerçevesinde gözetim ve denetim altında olmadığını vurguluyor.

BDDK'nın açıklamasından bir yıl sonra Bitcoin'i bu kez Mali Suçları Araştırma Kurulu(MASAK) tarafından 20 Kasım 2014'te yayımlanan ''Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi''nde görüyoruz. MASAK bu rehberde ''Müşteri hesaplarından bitcoin satan aracı kuruluşlara bitcoin alımına yönelik para transferi yapılması''nı şüpheli işlem tipleri altında gösteriyor. Bankaların herhangi bir şüpheli işlemi en geç 10 gün içinde MASAK'a bildirmesi gerekiyor. Ağırlıklı olarak kara para aklanmasına ve teröre finansman sağlanmasına karşı işlemler yapan MASAK'ın şüpheli işlemlere karşı doğrudan bir yaptırım uygulama yetkisi bulunmuyor. İşlemin araştırılması için kolluk kuvvetlerinden destek alabilen MASAK, gerekli durumlarda işlemleri Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildiriyor.

Bitcoin'le ilgili olarak bahsedeceğimiz son hukuki metin ise 2017 tarihinde Diyarbakır Milletvekili Ziya Pir’in sunduğu yazılı soru önergesi. Ziya Pir, yazılı soru önergesinde Bitcoin'in Türkiye'deki yasal statüsünü sormuştu. 22 Kasım tarihinde Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Ziya Pir'in yazılı soru önergesini şu açıklamalarla cevaplamıştı:

''Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin ve benzeri kripto paralar ile ülkemizde doğrudan ilgili herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. 
Diğer taraftan, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 25 Kasım 2013 tarihinde yapılan açıklama ile Bitcoin ve benzeri kripto paraların elektronik para olmadıkları ve bu kapsamda 6493 sayılı Kanuna tabi olmadıkları duyurulmuş bulunmaktadır''

Bitcoin Ticareti Yasal Mı?

Yukarıdaki metinlerden de görüleceği üzere ülkemizde Bitcoin'i konu alan bir yasal düzenleme bulunmuyor. Bu haliyle Bitcoin'in ülkemizde henüz yasal olarak kabul görmeyen bir ''dijital emtia'' olduğunu söylemek mümkün. Tabi bu durum Bitcoin alım/satım işleminin yasalara aykırı olduğu anlamına gelmiyor. Ülkemizde faaliyet gösteren Bitcoin borsaları da herhangi bir finansal düzenlemeye tabi tutulmasalar da borsalar ile kullanıcılara Bitcoin ticareti olanağı sunan şirketler, ülkemizdeki kanunlara göre kurulmuş ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yer alıyorlar. 

Yani şu an için Bitcoin ticareti tek başına hukuki yönden herhangi bir tehlike oluşturmuyor ancak Bitcoin alım/satım işlemlerinin yasal olmayan farklı faaliyetlere yönelik olması durumunda tabi ki kolluk kuvvetleri ve diğer yetkili kurumlar harekete geçip söz konusu alım/satım faaliyetleriyle ilgili işlemler yapabilir.

Bitcoin'den Vergi Alınıyor Mu?  

Bitcoin ile ilgili yanıt bekleyen bir diğer nokta ise vergi konusu. Bitcoin alım/satım işlemlerinden ya da Bitcoin yatırımları ile elde edilen gelirlerden vergi alınıp alınmayacağı konusu merak ediliyor. Ülkemizde henüz Bitcoin'in yasal bir tanımı mevcut olmadığı için bu soruya yanıt vermek zira Bitcoin şu an için Vergi Usul Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu'ndaki; emtia, yabancı para veya sermaye piyasası aracı gibi vergiye konu olan unsurlardan herhangi birisine dahil değil. 

Bununla birlikte GVK'nin 80.maddesi ve VUK'nin 289.maddesi kanunlarda doğrudan yer almayan bazı iktisadi kıymetlerin de vergiye tabi tutulabileceğini işaret ediyor. Bu da şu an için olmasa da ilerleyen dönemlerde özellikle Bitcoin yatırımları ile gelir elde eden kişilere, gelirlerini belgelemeve bu gelirler üzerinden vergi ödeme zorunluluğu getirilebileceğini gösteriyor.

Yeniden hatırlatmakta fayda var ülkemizde henüz Bitcoin veya farklı kripto paraları konu alan yasal düzenlemeler bulunmuyor. Bu boşluk kripto paralara yatırım yapan veya yapmayı düşünen kişiler için ciddi bir risk oluştururken bugün dünya genelinde devlet liderlerinin, regülatörlerin ve diğer yetkili kişilerin Bitcoin'le ilgili açıklamalar yaptığını ve herhangi bir düzenlemeden uzak olan kripto para piyasasını hedef alan çalışmalar yürüttüklerini görüyoruz. Ülkemizde de son zamanlarda benzerlerine rastladığımız bu çalışmaların sonucunda kripto paralar ile ilgili kafalardaki soru işaretlerini net bir şekilde gideren düzenlemeler görebiliriz.