Amazon hakkınızda ne biliyor ve bunu nasıl yapıyor?

Veri, veri, veri
Amazon hangi verileri topluyor?
Amazon kendi hizmetlerinde verileri nasıl paylaşıyor?
Veriler üçüncü taraflarla nasıl paylaşılıyor?
Veri toplamayı durdurmak için neler yapılabilir?
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Amazon hakkınızda ne biliyor ve bunu nasıl yapıyor? — Jeff Bezos'un garajında kitap satarken yıllık geliri 400 milyar doları (290 milyar sterlin) aşan küresel bir holdinge dönüşen **Amazon**'un muazzam büyümesinin büyük bir kısmı müşterilerinin verilerinden besleniyor. **Amazon Prime** üyesi olan 200 milyon kullanıcı, şirketin sadece en değerli müşterileri değil, aynı zamanda en zengin kullanıcı verisi kaynağıdır. İster alışveriş uygulaması, ister Kindle e-okuyucu, Ring kapı zili, Echo akıllı hoparlör ya da Prime yayın hizmeti olsun, ne kadar çok Amazon ve hizmeti kullanırsanız, algoritmaları sizin nasıl bir insan olduğunuzu ve bir sonraki adımda ne satın alma olasılığınızın yüksek olduğunu o kadar kolay çıkarımlıyor. Firmanın yazılımı tahmin konusunda o kadar başarılı ki, diğer şirketler algoritmalarını Amazon Forecast adlı bir hizmet olarak kiralayabiliyor.

Veri, veri, veri

Eski Microsoft CEO’su Steve Ballmer’ın sahnede “developers, developers, developers” diye bağırmasından sonra teknoloji dünyası artık ana merkezine geliştiricileri değil topladıkları veriyi koyuyor. Ne kadar çok veri o kadar çok gelir olarak görülüyor. Bu veriler de kapsamlı kullanıcı gözetiminden geliyor.

Amazon'dan verilerini talep edenler, şirketin sesli asistanı Alexa ile her konuşmalarından alınan ses dosyaları da dahil olmak üzere kendilerine gönderilen büyük miktarda bilgi karşısında hayrete düşüyorlar. Elbette sadece verileri Amazon toplamıyor, bunu Google, Facebook ve Apple gibi diğerleri de yapıyor.

Amazon hangi verileri topluyor?

Genel Veri Koruma Yönetmeliği'ndeki (GDPR) katı AB düzenlemesi ve Birleşik Krallık'taki eşdeğeri Veri Koruma Yasası, ABD'ye kıyasla Avrupa'da kişisel verilerin kullanılabileceği yolları sınırlandırıyor. Ancak Amazon'un gizlilik politikasına göre, teknoloji devi hala büyük miktarda bilgi topluyor. Bunlar üç alanı kapsıyor: Amazon'a verdiğiniz bilgiler, otomatik olarak toplanan veriler ve kargo şirketlerinden gelen teslimat verileri gibi diğer kaynaklardan gelen bilgiler.

Amazon, Alexa sesli asistanıyla konuştuğunuzda adınızı, adresinizi, aramalarınızı ve kayıtlarınızı, verdiğiniz siparişlerinizi, Prime'da izlediğiniz içerikleri, yüklediğiniz takdirde kişilerinizi ve kendisiyle e-posta yoluyla iletişiminizi gözetliyor. Bu arada, web sitesini kullanırken kabul ettiğiniz “çerezler” ise "alışveriş deneyiminizi geliştirmek" ve hizmetlerini iyileştirmek için kullanılıyor.

Veri koruma danışmanlığı şirketi Miss IG Geek'in direktörü Rowenna Fielding, Prime Video ve Fire TV'de izledikleriniz ve dinlediklerinizle ilgili bilgilerin siyasetinizi, dininizi, kültürünüzü ve ekonomik durumunuzu ortaya çıkarabileceğini söylüyor. Benzer şekilde Amazon Photos ile coğrafi konum etiketleri, cihaz bilgileri veya görüntülerde yer alan kişi ve nesnelerin nitelikleri gibi bilgiler toplanıyor. Amazon Echo, Alexa ve Kindle gibi hizmetlerle de yine benzer kullanıcı verileri toplanıyor.

Ancak Amazon, topladığı bilgilerin çoğunun ürünlerinin düzgün çalışmasını sağlamak için gerekli olduğunu söylüyor. Amazon, yüz verileri veya ses gibi biyometrik verilerin saklanmadığını, saklananların ise üçüncü taraflar ile paylaşılmadığının altını çiziyor.

Fakat bu söylemler bile endişeleri gidermiyor. 2020 yılında BBC tarafından yapılan bir araştırma, Ring kapı zillerinin algıladığı her hareketin ve uygulama ile her etkileşimin, telefon veya tablet modeli ve kullanılan mobil ağ da dahil olmak üzere nasıl saklandığını göstermişti. Ring, izin vermeniz veya bir arama emri çıkarılması halinde depolanan verilerinizi kolluk kuvvetleriyle paylaşabiliyor.

Amazon kendi hizmetlerinde verileri nasıl paylaşıyor?

Veriler üçüncü taraflarla nasıl paylaşılıyor?

Google ve Facebook gibi Amazon da reklamverenlerin hedefleme için müşteri verilerini kullanmasına olanak tanıyan bir reklam ağı işletiyor. Amazon, isim ya da e-posta adresi gibi bir kişiyi doğrudan tanımlayabilecek bilgileri paylaşmasa da, reklamcıların demografik, konum, ilgi alanları ve önceki satın alımlara göre hedefleme yapmasına izin veriyor.

Veri toplamayı durdurmak için neler yapılabilir?

Amazon'un veri toplaması o kadar büyük ki bunu tamamen durdurmanın tek yolu hizmeti hiç kullanmamak, tıpkı Google, Meta ve diğerlerinde olduğu gibi. Ancak durumu hafifletecek bazı yollar da var.

Amazon'un hakkınızda ne bildiği konusunda endişeleriniz varsa, "veri sahibi erişim talebi" kapsamında başvuruda bulunarak şirketten verilerinizin bir kopyasını isteyebilirsiniz. Amazon ayrıca Alexa asistanı ve Ring kapı zili gibi hizmetlerinde kayıtlarınızın silinmesine izin veriyor. Örneğin Alexa ile konuşurken şöyle diyebilirsiniz: "Alexa, az önce söylediklerimi sil" veya: "Alexa, bugün söylediğim her şeyi sil."

Amazon, müşterilerin tarama ve satın alma geçmişlerini "Hesabınız"dan görüntülemelerine ve ürün önerileri için hangi öğelerin kullanılabileceğini yönetmelerine olanak tanıdığını söylüyor. Bununla birlikte DuckDuckGo veya Brave gibi gizlilik odaklı tarayıcıları ve VPN hizmetlerini de kullanabilirsiniz.