2022 Katar Dünya Kupası'nda kullanılacak yeni teknolojiler neler?

Yarı Otomatik Ofsayt Teknolojisi

Futbolda hakem hatalarını azaltmak için teknolojiden yararlanmaya başlayan FIFA, VAR teknolojisini hayatımıza soktu. Şimdi de ofsaytlardaki çizgi tartışmasını sonlandırmak için yarı otomatik ofsayt teknolojisi hayatımıza giriyor. Yarı otomatik ofsayt teknolojisi, 2022 Dünya Kupası’ndaki tüm maçlarda kullanılacak.

Sahanın çeşitli bölgelerine yerleştirilen hareket izleme özellikli 12 kamera ile tüm oyuncuların vücut hareketleri net şekilde tespit ediliyor. Topun içindeki inertial measurement unit (IMU) teknolojisi ise, topun ayakta çıktığı anı net olarak belirliyor. Top ayaktan çıktığı anda hangi oyuncunun hangi uzvunun önde olduğu yapay zeka tarafından tespit ediliyor. Yapay zeka, ofsayt anını 3 boyutlu animasyona dönüştürerek Video Yardımcı Hakem’e iletiyor ve son kararı VAR hakemi veriyor. Animasyonlar oldukça belirleyici bir şekilde hazırlandığı için hakeme pek yorum yapma şansı düşmüyor. Bu teknoloji, 2022 Şampiyonlar Ligi’nin bazı maçlarında kullanılarak test edilmişti. Dünya Kupası’nda ise tüm maçlarda kullanılacak.

Statlarda Soğutma Teknolojisi Var

Katar’da yaz mevsimi yaşanıyor. Zaman zaman sıcaklıklar 30 derecenin üzerini gösterecek. Sıcaklıkların etkisini azaltmak için stadyumlara Advanced Cooling Tech adında soğutma teknolojisi yerleştirildi. Turnuva için inşa edilen sekiz stadın yedisinde bu teknoloji mevcut.

Stadyum koltuklarının altına ve sahaya yakın yerlere soğuk hava püskürten hava kanalları yerleştirildi. Hava kanalları sadece soğuk hava püskürtmekle kalmayacak aynı zamanda içerideki sıcak havayı da dışarıya üfleyecek. Dışarı üflenen hava tekrar içeriye üflenerek yeniden soğutulacak. Dışarıdaki hava kaç derece olursa olsun tribünlerde ve sahada hava sıcaklığı 18 ila 24 dereceyi gösterecek.

Soğuk havanın sağlanması için stadyum yakınlarında yerin altına soğuk su ile doldurulmuş borular ve eşanjörler (ısı değiştiriciler) inşa edildi. Sıcak hava, soğuk su ile doldurulmuş borulardan geçerek soğuyacak. Soğuyan su, 40 bin litrelik depolama tankına pompalanacak ve ertesi günkü maça soğuk hava sağlanması için depolanacak. Tüm bu sistemin elektrik enerjisi ise Doha’ya 80 km uzaklıkta inşa edilen güneş enerjisi panellerinden sağlanacak. Organizatörler, stadyumlardaki soğutma sisteminden kaynaklı olarak herhangi bir şekilde sera gazı emisyonu sağlanmayacağını ifade ediyor. Yeşil Dünya Kupası vaadinde bulunan Katar, turnuva nedeniyle salınacak karbon emisyonuna karşılık olarak aynı miktarda karbon tasarrufu sağlayacak. Enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve atık yönetimi ile karbon tasarrufu elde edilecek.

Lego Gibi Stat: Stadyum 974

Stadyum 974 ismindeki stadyum, “modüler" inşa tekniğine sahip ilk stadyum olarak karşımıza çıkıyor. Betonarme yapılar yerine nakliye konteynırları ve modüler çelik çerçeveler kullanılarak inşa edildi. Limanlarda ve tırların üzerlerinde gördüğümüz nakliye konteynırlarından 974 adet kullanıldı. Stadın ismi buradan geliyor.

Stadyum 974, Dünya Kupası bittikten sonra saatler içerisinde demonte edilecek ve stadyumda kullanılan tüm parçalar farklı sektörlerde değerlendirilecek. Stadyumun bulunduğu alana okullar, mağazalar, kafeler ve sağlık tesisleri inşa edilerek mevcut altyapıdan faydalanmaları sağlanacak. Stadyum 974 sahile yakın ve serin bir bölgeye inşa edildiği için turnuvadaki diğer 7 stadyumdaki havalandırma teknolojisine sahip değil. Aerobik çatı mimarisi sayesinde doğal olarak havalandırma sağlanıyor.

Renk Değiştiren Stat: Education City

Daha önce LED ışıklar ile renk değiştiren pek çok stat gördük ancak Education City stadyumu doğal olarak renk değiştiriyor. Stadyumun cephesinde, elmas benzeri geometrik desenler kullanıldı. Bu desenler, Güneş hareket ettikçe beyazdan griye doğru farklı renklerde görünüyor.

FIFA Player Uygulaması

FIFA Player isimli uygulama ile turnuvadaki tüm oyuncuların detaylı istatistikleri takip edilebilecek. Gol, asit, pas gibi klasik veriler yerine daha önce futbolda kullanılmamış verileri görebileceğiz. Ortalama hız, 25 km/h üzerindeki depar sayısı, oyun hattına sadıklık, topa sahip oyuncuya uygulanan baskı miktarı gibi yeni veriler bulunacak. Detaylarda boğulmak istemeyenler için veriler çeşitli metrikler ile görsel şekilde gösterilecek.

Teknolojik Palmiye: Elpalm

Taraftarların yoğun olarak bulunacağı bölgelere yerleştirilen Elpalm ismindeki cihazlar, taraftarlara hem gölge olacak hem de enerji sağlayacak. Üzerindeki güneş panellerinden elde ettiği enerjiyi USB yuvalarına aktararak, taraftarların telefonlarını yenilenebilir enerjiyle doldurmasını sağlayacak. Ayrıca ücretsiz olarak Wi-Fi hizmeti sunacak ve üzerindeki hoparlörler ile taraftarlara duyurular dinletilecek. Sıcaklık, hava temizliği ve gürültü ölçümü de yapabiliyor.

Elektrikli Otobüsler Yaygın Şekilde Kullanılacak

Taraftarları stadyumlara elektrikli otobüsler taşıyacak. Elektrikli otobüsler günümüzde çok yeni bir teknoloji olmasa da Dünya Kupası tarihinde ilk kez yaygın şekilde kullanılacak.

Dünya Kupası Topu: Al Rihla

2022 Dünya Kupası’nın resmi topu Adidas tarafından geliştirildi ve Al Rihla adı verildi. Havada daha hızlı ve doğru şekilde hareket etmesi için Speedshell isimli panel şekli kullanıldı.

Topun özellikleri hakkında konuşan Adidas futbol tasarım ve grafik direktörü Franziska Löffelmann, "Futbol daha da hızlanıyor ve hız arttıkça havadaki hassasiyet ve denge son derece önemli hale geliyor. Yeni tasarım, topun havada giderken çok daha yüksek hızda kalmasını sağlıyor" ifadelerini kullandı.

Topun içinde 500 Hz tarama hızına sahip inertial measurement unit (IMU) isimli hareket sensörü bulunuyor. Bu sensör, ofsayt pozisyonlarında topun ayaktan çıktığı anın belirlenmesine yardımcı olacak. Sensördeki batarya, topun hareketiyle kendi kendine şarj oluyor.

2022 Dünya Kupası, 20 Kasım'da başlıyor

Turnuva 20 Kasım Pazar günü saat 19.00'da Katar-Ekvador maçıyla başlayacak. 18 Aralık saat 18.00'de oynanacak Final maçıyla 2022 Dünya Kupası sona erecek. 

(Güncellendi: 14.11.2022, 21:38)