Akaryakıt alımında yeni sisteme geçiliyor: Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nedir?

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) nedir?

UTTS (Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi), akaryakıt istasyonlarında kayıt dışı ekonomiyi önlemek ve rekabeti eşit hale getirmek için geliştirilen bir sistem. Bu sistem, taşıt plaka bilgilerini akaryakıt pompalarına bağlı ödeme cihazlarına otomatik olarak aktararak vergi kaybını önlemeyi amaçlıyor.

Araçlara monte edilen Taşıt Tanıma Birimi (TTB) ve akaryakıt pompa tabancalarına takılan Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) aracılığıyla, taşıt plaka bilgileri algılanır ve Tabanca İletişim Modülü (TİM) cihazına iletilecek. TİM cihazı, bu plaka bilgilerini otomatik olarak ödeme kaydedici cihaza aktararak, taşıt plaka bilgilerinin manuel olarak girilmesini engelleyecek.

1 Ocak 2025’te sistem devreye girecek

1 Ocak 2025'te devreye girecek olan bu sistem, vergi mükellefi olan araçlar için zorunlu hale gelecek. UTTS ile akaryakıt harcamalarını gider olarak gösteren araçların plaka bilgileri otomatik olarak tanınacak ve böylece fiş ve faturalar doğru ve güvenli bir şekilde düzenlenecek. UTTS, araçlara monte edilen Taşıt Tanıma Birimi aracılığıyla pompa görevlisi tarafından el ile plaka girişi olmadan doğru yakıtın doğru araca verilmesi sağlanacak.

Ayrıca, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren ilk defa iktisap edilecek sıfır taşıtlar kayıt ve tescil işlemini takip eden bir ay içerisinde özel taşıt tanıma sistemi kullanan taşıtlar da 30 Haziran 2025 tarihine kadar UTTS kapsamına dahil olacak.

Sistem nasıl işleyecek?

Dolayısıyla istasyonlarda faturanın başka plaka adına düzenlenmesi veya tanımlanması söz konusu olmayacak. Gelir İdaresi Başkanlığı’na göre burada bir vergi kaybı söz konusuydu ancak yeni sistemle birlikte bu kayıp son bulacak. Henüz bu sistemin vergi gelirine ne kadarlık bir etkisi olacağı belli değil.

Araçlara takılacak çipin fiyatı ne kadar?

UTTS kapsamında araçların depo dolum ağzına ve akaryakıt pompa tabancasına birer çip (taşıt tanıma sistemi - TTB) takılacak. Akaryakıt alımında bu iki çip birbirlerini tanıyarak ne kadarlık yakıtın hangi araç için alındığını otomatik olarak sistemi girecek.

Araçların depo dolum ağzına takılacak çipin şu anki fiyatı 1810 TL + KDV’dir. İlerleyen süreçte bu tutar yeniden değerleme oranında artış gösterecek. Pompaya çip takılması için bir istasyon ortalama 800 bin TL ile 1 milyon TL arası bir yatırım yapacak. Tüm sistem devreye alındığında istasyonlar toplamda yaklaşık 11.5 milyar TL’lik yatırım yapmış olacak.

Kimler UTTS’ye dahil

Akaryakıt dağıtım şirketleri, akaryakıt istasyonu işleten mükellefler, YN Pompa ÖKC üreten veya ithal eden firmalar, Yetkili Taşıt Montaj Firmaları ve Yetkili İstasyon Montaj Firmaları ile bunların teknik servis bayileri ve UTTS donanımlarını üreten veya ithal eden Yetkili Firmalar UTTS’ye kayıt yaptırmak suretiyle sistemde yer alacaklar.

UTTS donanım montaj işlemleri nasıl yapılacak?

UTTS mükellefleri ve paydaşları Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne kaydolurlar. Taşıt sahipleri ve akaryakıt istasyonu işleten mükellefler UTTS donanımlarına ilişkin montaj taleplerini UTTS platformu üzerinden Darphane’ye bildirirler. Darphane tarafından yetkilendirilmiş olan Yetkili Montaj Firmaları Darphane’den temin edecekleri UTTS donanımlarını taşıtlara ve akaryakıt istasyonlarına monte ederler.

Araç ve istasyonlara çipler ne zaman takılacak?

Kapsamı genişletilen 21 Eylül 2024 tarihli 32669 sayılı UTTS Tebliğine göre, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren trafiğe kayıt olacak araçlara da Taşıt Tanıma Birimi (TTB) taktırma zorunluluğu getirilmiştir.

06/06/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlara kayıt ve tescil işlemini takip eden bir ay içerisinde, bu kapsamdaki taşıtlarda Taşıt Tanıma Sistemi kullanan bireysel taşıtlara da 30/6/2025 tarihine kadar TTB takılma zorunluluğu getirilmiştir.

Akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından sağlanan Taşıt Tanıma Sistemi kullanılan, kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtlara TTB taktırma zorunluluğu ile akaryakıt istasyonlarındaki en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine 31 Aralık 2024’e kadar Taşıt Tanıma Okuyucusu (TTO) taktırılması zorunlu olacak.