Devrimsel gelişme! Dünyanın ilk “dişli” CVT şanzımanı geliştirildi

Manuel şanzımanın verimliliği CVT ile buluşuyor

Dişli CVT, geleneksel şanzımanların en büyük avantajlarını bir araya getiriyor. Manuel şanzımanların dişli-dişli temas ile yüzde 95-98 verimlilik sağlamasına rağmen, vites geçişlerinde yaşanan güç kayıpları, sürüş deneyimini olumsuz etkileyebiliyor. Öte yandan, klasik CVT’ler sorunsuz ve sürekli vites değişimi sağlayarak motor verimliliğini artırsa da sürtünme kayıpları nedeniyle yüzde 70-86 verimlilik aralığında kalıyor.

Nasıl çalışıyor?

RatioZero’nun temel yeniliği, dişli şanzımanlarda alışılmış "sabit oranlı dişliler" konseptini esnetmesiyle başlıyor. Standart bir dişli şanzımanda, bir dişli diğerine doğrudan bağlıdır ve sabit bir hız oranı sunar. Ancak RatioZero, üç küçük dişlinin dönüşümlü olarak görev yaptığı benzersiz bir sistem kullanıyor. Bu üç dişli, sırayla çıktı dişlisini bir noktadan iterek tork aktarımını sağlıyor, ardından birkaç diş geri çekilerek tekrar itmeye hazırlanıyor. Bu yapı, bir tür "tork bayrak yarışı" gibi düşünülebilir. Yani tork esasında sürekli olarak çıkışa iletiliyor.

Bu yenilikçi şanzımanın merkezinde, her biri “kavisli kollara” bağlı olan üç iç dişli bulunuyor. Bu kollar, kendi eksenlerinde serbestçe dönen miller üzerine monte edilmiş durumda. Bu miller, aynı zamanda bir gezegen dişli sistemi içinde yer alıyor. Giriş milinden gelen hareket, bu "planet dişlileri" sürekli olarak döndürüyor. Ancak, bu miller merkezdeyken herhangi bir tork aktarımı gerçekleşmiyor ve şanzıman "sıfır oran" modunda kalıyor; yani aracın tamamen durduğu anlarda bile şanzıman gücünü kaybetmiyor ve kavramaya gerek kalmadan çalışabiliyor. Bu mekanizma sayesinde vites oranları hem hassas bir şekilde ayarlanıyor hem de sürekli olarak değişken hale getiriliyor. Teknik bir gözle bakıldığında, bu mekanizma sabit bir çıktı hızı sağlamaz gibi görünebilir. Ancak geliştirilen eliptik dişliler, giriş hızındaki dalgalanmaları dengeliyor ve çıkış hızını sabit tutuyor.

Nerelerde kullanılacak?

Alter Ego, halihazırda birkaç çalışan prototip üretmiş ve hatta birisini bir bisiklete monte etmiş durumda. Bir sonraki adımda ise bunlardan birini içten yanmalı motora bağlamak olacak; ekip, konseptin daha da kanıtlanması için şanzımanı 530cc Yamaha T-Max scooter'a takmayı planlıyor ve ardından bunu motosiklet üreticilerine sunacak. Ancak ekibe göre yelpaze çok geniş; elektrikli bisikletler, arabalar, kamyonlar, traktörler, endüstriyel makineler veya rüzgar türbinleri gibi.

Öte yandan mühendisliğe hakim olanların da bileceği üzere Alter Ego, tasarımlarında halen çözülmesi gereken sorunların olduğunun farkında. Örneğin tork iletimindeki mevcut dalgalanmaların giderilmesi gerekiyor. Ayrıca sıfıra kadar inen dişli oranlarının yaratacağı mekanik stres de dayanıklılık açısından iyice analiz edilmeli. Tüm bunlar için Alter Ego yolun başında bulunuyor; ekip, yeterli fon desteği ile geliştirme süreçlerinde ilerlemeyi umuyor.