E-ticaret pazaryerlerine yönelik kanun teklifi komisyona sunuldu

E-ticaret pazaryerlerinin dengeli şekilde büyümesini sağlamak ve haksız rekabetin önlenmesi amacıyla hazırlanan kanun teklifi TBMM Başkanlığı’nda kabul edilerek komisyona sunuldu. "Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi", e-ticaret platformlarındaki pek çok uygulamada değişiklik içeriyor. Bazı kararlar müşteriyi avantaj sağlayacak fakat bazı maddeler müşteriye negatif olarak yansıyacak.

Ticaret Bakanlığı, e-ticarette tekelleşmeyi engellemek için dev e-ticaret şirketlerine yönelik düzenleme yapmaya yetkili olacak. Örneğin net işlem hacmi belirli bir seviyenin üzerinde olan platformların, reklam harcamalarına veya uyguladığı indirim oranlarına kısıtlamalar koyabilecek. Sektördeki küçük oyuncular ile pazara yeni girecek oyuncuların önünün açılması hedefleniyor.

Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'daki terimlerde düzenleme yapılacak. Elektronik ticaret pazar yerinde kendisinin satış yapıp yapmadığına bakılmaksızın diğer elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılar, "elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı" olarak; ister elektronik ticaret pazar yerinde isterse kendine ait elektronik ticaret ortamında, kendi mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcılar ise "elektronik ticaret hizmet sağlayıcı" olarak tanımlanacak.

Lisans zorunluluğu geliyor

Net işlem hacmi 10 milyar TL’nin üzerindeki e-ticaret pazaryerlerinin faaliyetine devam edebilmek için Ticaret Bakanlığı’ndan lisans almak ve lisansını yenilemek zorunda olacak. Lisans ücreti, platformun net işlem hacmine göre yüzdelik dilimler halinde artan şekilde ücretlendirilecek.

Ticaret Bakanlığı, e-ticaret platformlarındaki hukuka aykırı ürünlerin yayından kaldırılması için başvuruda bulunabilecek. Söz konusu hukuka aykırı içeriklerin kaldırılmaması halinde ilgili platforma idari para cezası uygulanacak. Devamı halinde ilgili internet adreslerine içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesine karar verilebilecek. Net işlem hacmi 60 milyar liranın altında olan e-ticaret platformlarına uygulanacak para cezası tutarı 500 milyon lirayı geçemeyecek.

Platformdaki satıcılar, indirim yapmaya zorlanmayacak

E-ticaret pazaryerleri, platformdaki satıcıyı kampanyaya veya fiyat değişikliğine zorlayamayacak. Sipariş alıcıya ulaştıktan en geç 5 iş günü içerisinde ödemesini eksiksiz olarak yapacak. Satıcılar, e-ticaret pazaryerleri hakkında adli mercilere başvurması durumunda e-ticaret pazaryerleri bunu gerekçe göstererek sıralamada ve tavsiye sisteminde geriye düşürme gibi hizmet sınırlayıcı uygulamalar yapamayacak, satışları askıya alamayacak.

E-ticaret pazaryerleri, net işlem hacmine dahil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendine ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunamayacak ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapamayacak.

Büyük e-ticaret platformlarına reklam ve kargo kısıtlaması geliyor

Bir senedeki net işlem hacmi 30 milyar Türk lirasının üzerinde, iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret pazaryerleri için reklam harcaması kısıtlaması geliyor. Senelik net işlem hacminin 30 milyar Türk liralık kısmı için bu tutarın yüzde ikisine, 30 milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise bu tutarın binde üçüne kadar reklam harcamasına izin verilecek. İndirim miktarlarına da kısıtlama geliyor. Kanun teklifinde yer alan ifadeye göre; net işlem hacminin aynı takvim yılına ilişkin 12 aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış tutarının 30 milyar Türk liralık kısmı için bu tutarın yüzde ikisine, 30 milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise bu tutarın binde üçüne kadar promosyon, ödül, puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkanları izleyen takvim yılında sunabilecek.

Son dönemde e-ticaret pazaryerleri kendi kurdukları kargo şirketleriyle aktif bir şekilde taşımacılığa başladı. Net işlem hacmi 60 milyar TL’nin üzerinde olan e-ticaret pazaryerlerinin kargo taşımacılığına sınırlandırmalar getiriliyor. E-ticaret pazaryerleri, doğrudan kendisi tarafından satışa sunduğu ürünler için kendi kargo şirketini kullanabilecek ama platformdaki diğer satıcıların ürünlerini taşıyamayacak.

Kanun teklifinde belirtilen kargo, taşımacılık, elektronik para, kullanım izni gibi çeşitli yükümlülüklere uyumu için bu uygulamalar 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek. Lisans alma yükümlülüğü ise 1 Ocak 2025’te başlayacak. TBMM Başkanlığına sunulan ve komisyona gönderilen Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Adalet Komisyonu ve TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda görüşülerek son halini alınacak. Komisyonda kabul edilmesi halinde TBMM Genel Kurulu’na sunularak oylamaya sunulacak.