İnternet alışverişlerinde yeni tehdit: "Gözetim fiyatlandırması"

Aynı ürün, farklı müşteri, farklı fiyat

FTC raporuna göre, perakendeciler “aracı firmalar” ile çalışarak fiyatlarını algoritmik olarak ayarlıyor ve hedefliyor. Bu sistem, bir ürünün fiyatının sabit bir özellik olmaktan çıkıp, tüketiciye bağlı bir değişken haline gelmesini sağlıyor. Rapora göre bir ürünün fiyatı ya da promosyonu, tüketiciyle ilgili veriler, davranışlar, tercihler, konum, alışveriş zamanı ve kullanılan kanal gibi çeşitli girdilere göre değişiklik gösterebilir.

FTC'ye göre bu aracılar, marketlerden giyim perakendecilerine kadar çeşitli mal veya hizmet satan en az 250 müşteriyle çalıştı ve bu uygulamanın yaygın olarak benimsenmesinin tüketicilerin ürün satın alma ve şirketlerin rekabet etme şeklini temelden değiştirebileceği sonucuna vardı.

FTC, geçen yıl MasterCard, Revionics, Bloomreach, JPMorgan Chase, Task Software, PROS, Accenture ve McKinsey & Co. gibi sekiz “aracı” firmadan algoritmalarını ve kişisel verileri nasıl kullandıklarını açıklamalarını istemişti.

Kamuoyu görüşleri toplanacak

Konu hakkında eski FTC Başkanı Lina M. Khan bu hafta yaptığı açıklamada, “FTC gözetim fiyatlandırması uygulamalarını araştırmaya devam etmelidir çünkü Amerikalılar ödedikleri fiyatları belirlemek için özel verilerinin nasıl kullanıldığını ve firmaların aynı mal veya hizmet için farklı kişilerden farklı fiyatlar talep edip etmediğini bilmeyi hak ediyor” dedi.

FTC, gözetim fiyatlandırmasıyla ilgili tüketici deneyimlerini ve bu araçların rakipler üzerinde haksız avantaj sağlayıp sağlamadığı konusunda iş dünyasından yorumları da talep ediyor. Kamuoyu görüşleri, 17 Nisan’a kadar alınacak.

Bu tür fiyatlandırma yöntemleri yeni değil. Örneğin, seyahat blog yazarları kullanıcıların, uluslararası uçuşlarda daha ucuz fiyatlar bulabilmek için VPN kullanarak konumlarını düşük gelirli ülkelere ayarlamalarını tavsiye ediyor. Öte yandan Yale Üniversitesi ekonomi profesörü Jidong Zhou’nun araştırması, bu tür fiyatlandırmanın bazı durumlarda fiyatları düşürebileceğini, ancak büyük şirketlerin veriler üzerinde tekel oluşturduğu durumlarda adaletsiz fiyatlandırmalara yol açabileceğini belirtiyor.