İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
Aslında yazı dizimize teknolojinin sebep olduğu çevre kirliliği ve devasa atık çöplükleri ile devam edecektik. Ancak teknoloji ile ilgilenenlerin yakından tanıdığı Foxconn üretim tesislerine değinmeden geçmek olmaz diye düşündük. Okuyucuların ceplerindeki iPhone modellerinin asıl fiyatından ziyade insanlığa mal olan fiyatını da bilmeleri gerekir diye düşünüyoruz.
Yazımızı gene iki kısımda paylaşacağız. İlk kısımda Foxconn nedir ve nasıl bu hale geldi onu anlatacağız. İkinci bölümde ise Foxconn'da çalışma ve yaşam şartları nasıldır onu araştıracağız. Lafı fazla uzatmadan ilk bölüme girişimizi yapalım:
Çalışan sayısı ile neredeyse bir büyükşehir haline gelen Foxconn tesisleri aslında bir teknoloji çöplüğü sayılmaz. Daha çok yaşam çöplüğü olarak görülebilir. İşçilere verilen düşük maaşlar, kötü çalışma koşulları, kötü barınma koşulları, çocuk işçi çalıştırma skandalları, fazla mesai nedeniyle hayatını kaybedenler, korkunç kazalar, işçi isyanları, işçi intiharları ne yazık ki Foxconn'un hanesine yazılan sabıkalar.
Modern köleliğin en büyük örneklerinden birisi kabul edilen Foxconn yıllardır elektronik üretiminde. Ancak teknoloji devlerinin düşük işçi maliyeti ile kar marjını tavana çıkarabileceğini keşfetmesinden sonra Foxconn bir anda popülerleşti.
Foxconn aslında Tayvan'lı Hon Hai şirketinin iştiraki. Yani aslen Tayvanlı. Ancak üretim tesisleri Çin'de olduğu için ve haliyle Çinli işçiler çalıştığı için teknoloji medyasında Çinli Foxconn olarak biliniyor.
1980'lerin başından bu yana elektronik bileşen üreten Hon Hai, ilk üretimine Atari 2600 sistemlerine konnektör sağlayarak başladı. İlk büyük siparişini ise 1988 yılında Dell firmasından aldı. Daha iyi üretim yapabilmek adına 1988 yılında Çin'in Shenzen şehrinde ilk üretim tesisini hayata geçirdi.
Foxconn temel olarak bir orijinal dizayn imalatçısı şirketi diye biliniyor ( ODM - Original Design Manufacturer ). Ancak son yıllarda kendi markasını bastığı mobil cihaz ürünleri de piyasada görünür olmuştu.
Hızla büyüyen Foxconn o kadar popüler hale geldi ki 25 yıl içerisinde asıl tesislerin olduğu Shenzen şehrinin nüfusunu yüzbinlerden 13 milyona taşıdı ve dünyanın en kalabalık şehirlerinden birisi haline getirdi. Elbette sadece işçi sayısıyla bu rakama ulaşılamaz ancak kalabalık ailelere sahip işçiler şehre göç etmeye başlayınca nüfus da patladı.
Peki özelde Foxconn'u ve genelde Çin'i bu kadar popüler hale getiren neydi? Sadece teknoloji devleri değil pek çok sektördeki üreticiler neden kendi ülkelerinde istihdam sağlamak dururken Çin'de üretim yapma ihtiyacı hissetti?
Aslında sorunun cevabı Steve Jobs'un çeşitli biyografi eserlerinde de gündeme gelen NeXT macerasına dayanıyor. Apple'dan kovulduktan sonra 1995 yılında NeXT bilgisayar sistemlerini kuran Jobs, yerli üretime başlamıştı. ABD'de kurduğu tesislerle gurur duyan Jobs elbette son teknoloji robotlar ve üretim bantlarıyla çalışıyordu.
Tanesini 10 bin dolardan sattığı NeXT bilgisayarlarında işçi maliyetleri yüzde 5 civarında kalıyordu ve Jobs çok yüksek bir karj marjı elde ediyordu. Satışlar da iyi olunca cepler doluyordu.
O dönemi hatırlayanlar evimize giren teknolojinin oldukça pahalı olduğunu bilirler. Vestel'in o dönem satışa sunduğu masaüstü bilgisayarları için 1200$ ve üzeri fiyatlar istediği dün gibi hatırımızda.
Ancak zamanla bilgisayar fiyatlarında aşağı doğru bir eğim başladı. 1000$ seviyesinin de altına indiğinde artık işçi maliyetleri büyük önem kazanmıştı. Bu bakımdan genel maliyeti etkilemeyecek bir yol bulmak gerekiyordu. Bunun için en uygun adres Çin'di.
Çinli üretim tesislerinin işçi maliyetlerini çok düşük seviyede tutması genel maliyetlere de yansıdı ve altın yumurtlayan tavuk haline geldi. Bir iPhone için işçi maliyetlerinin 8$-10$ arasında olduğu biliniyor. Bu da işçi maliyetlerini yüzde 1.2 seviyesine getiriyor.
Eğer iPhone üretimi ABD'de yapılıyor olsaydı cihaz başına 65$-70$ civarında bir ek maliyet eklenmesi gerekecekti. Yani 16GB iPhone 6 modelini 649$ değil de belki 730$-740$ civarında bir fiyata almak durumunda kalacaktık. E bu kadar pahalı bir cihazı kim almak ister değil mi?
Ucuz işgücüne büyük bir ilgi olduğunu fark etmekte gecikmeyen Foxconn bunu büyük bir avantaja çevirmeyi başardı. Zaten 1.5 milyar nüfus ve yüksek işsizlik oranları insanları herşeye razı hale getirdi ve modern köleliğin fitili de ateşlenmiş oldu. Evine ekmek götürme derdinde olan Çinli işçiler her türlü çalışma koşuluna evet dedi ve ülkedeki ucuz işgücü namını dünyaya duyurdu.
İşgücü maliyetlerini çok aşağı çeken Apple, bileşen maliyetlerinde de bir standart yakalayınca yüksek kar marjlarına ulaşmayı başardı. Son dönemde 18 milyar dolar gibi rekor faaliyet karlarına imza atan Apple'ın çalışan başına 400 bin dolar kar ettiği belirtiliyor. Yani her bir Apple çalışanı firmasına 400 bin dolar kar getiriyor diyebiliriz. Ancak asıl karı ucuza çalışan Çinli işçiler getiriyor.
Yeri gelmişken Apple'ın üretimi Çin'e kaydırma stratejisinin arkasında Tim Cook'un olduğunu hatırlatmadan geçmeyelim. Cook ayrıca ABD'de tedarik zincirini en iyi yöneten yönetici olarak da nam salmıştır.
Foxconn dendiğinde aklımıza hep Apple geliyor zira yıllardır sayısız haber yazılıp çizildi. Foxconn sadece Apple için üretim yapmıyor ancak ağırlıklı olarak Apple için üretim yapıyor. Shenzen şehrinde bulunan Foxconn tesislerinde yaklaşık 600 bin kişi çalışıyor ve bunun 300 bine yakını Apple bantlarına ayrılmış durumda. Bunun dışında ise HP, Dell, Motorola, Nintendo gibi firmalar için de üretim yapılıyor. Apple ürünlerinin üretimi ise Foxconn City tesislerinde yapılıyor.
Sürekli Apple'ın gündeme gelmesi ise genelde Shenzen tesislerinde olayların yaşanması. Zira Apple ürünleri için çok katı üretim kuralları belirliyor ve bunlara uyulmasını talep ediyor. Kurallar çok sıkı olunca Foxconn yönetiminin de baskısı artıyor. Sonuç ? : Sosyal patlamalar!
Bir dönem Foxconn işçilerinden birisinin iPhone için tutulması istenen hatalı üretim oranının binde birlik seviyelerde olduğunu ve bunun tutturulması adına artık kafayı yemek üzere olduklarını itiraf ettiğini okumuştuk.
Peki sosyal patlamaların sebebi nedir? Ne tür tedbirler alınır? İnsana ne kadar değer verilir? Bu soruların cevabını ve cebimizdeki iPhone modelinin hayat bulması için Çinli kardeşlerimizin nasıl çalıştığını ikinci bölümde inceleyeceğiz.
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
R
sonsua kadar sürecek o video
Y
harbiden sıktı bu video
ya yeni video ekleyin ya da bu videoyu kaldırın
K
1 yaz kısa süre kullanım için ideal,
Hawli
Çok eğlenceli görünüyor :))
mars için birebir :)
çöp
G
@ccguven evine giren surilere yemek olmuş ilk işleri yemek değilmiş...
M
Benim oğlana alayım bi tane
E
O ışık efektleri sadece yanlarda değil üstte de olmalıydı. Böylece tabancayı kullanan, kafasını yana eğmek zorunda kalıp, fıtık olmaz.
Fiyat makul olsa efsane olur gerçekten ya.
1 Kişi Okuyor (0 Üye, 1 Misafir) 1 Masaüstü
GENEL İSTATİSTİKLER
11467 kez okundu.
36 kişi, toplam 36 yorum yazdı.
HABERİN ETİKETLERİ
foxconn, Apple