İsveç’in 160 bin nüfuslu Västerås şehrindeki binaların %98’i merkezi ısıtma sistemine bağlı. Bu merkezi ısıtma sistemi ise 1960’larda kurulan CHP (Combined Heat and Power) santralinden gelmekte. Bu CHP santrali hem elektrik hem de ısı üretiyor. Bu sayede yakıttan %40 elektrik üreten santrallerin yerine yakıttan %90 enerji verimliliği sağlıyor.
İsveç'te petrol krizi, savaş korkusu gibi nedenlerle ile petrol depolanan yeraltı mağaraları hazırlanmış. Tabii zamanla bu yakıt yerine kömür kullanılır olmuş. Şimdilerde ise tüm kömür kazanlarından biri yedekte duracak şekilde devre dışı bırakılmış.
Elektrik ve ısıtma santrali 2000 yıllarda biyoyakıta sonra pelet’e çöp yakmaya geçmiş. En son olarakta geri kazanılmış ağaç parçacıkları ile çalıştırılmış. Bir adet fosil bazlı santral en yüksek ısının istendiği vakitlerde ateşlenmek üzere hazırda bırakılmış.
Santral sıcak su deposuna dönüştürüldü
Yazın merkezi ısıtma santralinin en büyük sıkıntısı şehirde insanların ısıtmaya ihtiyaç duymayıp sadece duşlar için sıcak su kullanması. Ancak bir adet büyük bir kazanın yakımını aç kapa yapmak oldukça zor bu nedenle hep çalışıyor. Kısa süreli ani dalgalanmalar ve uzun süreli ısı deposu sağlamak içi şirket eski petrol deposunu 95° C’da sıcak su deposuna çevirmeye karar vermiş.
Toplam 300 bin metreküplük alan tekrar açılmış, temizlenmiş ve sıcak su yüzeyden, soğuk su alt taraftan (su üst taraf sıcak, alt taraf soğuk olur) alınacak borular yerleştirilmiş ve dengeleme deposu olarak kullanılmaya başlanmış. Santral böylece ürettiği fazla ısıyı bu depoda koruyarak yazın ürettiği fazla enerjiyi kışa taşımış. Sistem öyle verimli çalışıyor ki -20 °C’ı bulan zamanlarda dahi her türlü ihtiyaç karşılanıyor.
Fosil bazlı ani talep kazanını eskiye göre çok daha az şekilde ateşliyor. Depolanan sıcak su etrafındaki kayayı ısıtmakta ama kaya veya toprak çok iyi bir iletken olmadığından ısı kaybı bir kez etrafındaki yakın kütleyi ısıttıktan sonra giderek azalmakta.
Depo o kadar büyük ki buradaki sıcak su miktarı şehri tek başına iki hafta boyunca ısıtmaya yetecek. Toplamda 15,5 milyon dolara mal olan projedeki sıcak su bataryasını şirket her gün bir şarj veya deşarj şeklinde kullanıyor. Bazen fazla enerjiyi bataryada depoluyorlar bazen de gelen aşırı talebi bataryadan karşılıyor.
Toplam 13 GWh kapasiteli sistem, 700 MW gücünde ısıtma sağlayan kazanlara sahip ve 870 km’lik bir ısıtma şebekesini -20 °C’ı bulan soğuk kış aylarında sorunsuz yöneten Mälarenergis şirketi bir de 100 MW gücünde bir elektrik batarya tesisinin de planlarını yapıyor. Bu sıcak su deposunu Haziran ayında doldurmaya başlayan şirket 2024 Eylül'ünde işletmeye açtı.
Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: