Sosyal medyanın çocuklar üzerindeki zararları nasıl engellenir?

Ebeveyn rehberliği
Tavsiyeler
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Sosyal medyanın çocuklar üzerindeki zararları nasıl engellenir? — Araştırmalar, çocukların ve hatta yetişkinlerin aşırı miktarda sosyal medya kullanımının neden olduğu anksiyete ve depresyona meyilli olabileceğini gösteriyor. Meta, Twitter ve Google gibi platform sahipleri çoğunlukla bu sorunu inkar etti ya da YouTube Kids veya Instagram Kids gibi yara bantları oluşturdu. Şimdi ise ABD'de ruh sağlığı konusunda en üst düzey otoritelerden biri, yıllar süren sessizliğin ardından nihayet konuya açıklık getirdi.

Amerikan Psikoloji Derneği (APA) ergenlerin sosyal medya kullanımına ilişkin bir sağlık tavsiyesi yayınladı. APA, sosyal medya kullanımını "doğası gereği yararlı ya da zararlı" olarak tanımlamaktan kaçınarak, bunun yerine gençlerin yaşadıkları olumlu ya da olumsuz etkilerin daha çok sosyal medyayı kullanmadan önceki yatkınlıkları tarafından belirlendiğini söyledi. Başka bir deyişle, sosyal medya mevcut öz-değer kavramlarını birleştirerek zaten sahip olunan olumlu ya da olumsuz duyguları güçlendirmekte.

APA, çocukların ve gençlerin sosyal medya kullanımlarından olumsuz etkilenmemesini sağlamaya yardımcı olmak için 10 adet kılavuz önerdi.

Ebeveyn rehberliği

APA yine de gençleri koruma sorumluluğunun tamamını ebeveynlerin sırtına yüklemiyor. Platform sahiplerinin zararlı paylaşımları denetlemekten sorumlu tutulması gerektiği belirtiliyor. Ayrıca platform sahiplerinin nefret, önyargı ve zorbalığı teşvik eden paylaşımları en aza indirmeleri gerektiği de belirtiliyor.

APA, ebeveynlerin çocuklarının "sorunlu sosyal medya kullanımını" tarayarak ve değerlendirerek daha proaktif olabileceklerini söylüyor. APA CEO'su Dr. Arthur Evans'a göre bunlar, ebeveynlerin çocuklarının çevrimiçi faaliyetlerini değerlendirirken göz önünde bulundurmaları gereken sorulardan bazılarını da paylaştı:

"Çocuğunuzun uykusuna ve fiziksel aktivitesine engel oluyor mu? Okullarına ya da gelişimleri için önemli olan diğer faaliyetlerine engel oluyor mu? Ya da sosyal medyadan kopmak onlar için zor mu? Sosyal medya ile ilgilenebilmek için yalan mı söylüyorlar?"

Sosyal medya ve bunun zihinsel ve fiziksel gelişimle olan ilişkisi yeni bir alan. Birçok grup bu konuda resmi çalışmalar yürütmüş olsa da, APA daha koordineli bir çaba gösterilmesi gerektiğinin altını çiziyor ve araştırmalar için daha fazla kaynağın ayrılması gerektiğini aktarıyor.

Tavsiyeler

Sosyal medya kullanan gençler, sağlıklı sosyalleşmeyi teşvik edebilecek sosyal destek, çevrimiçi arkadaşlık ve duygusal yakınlık için fırsatlar yaratan işlevleri kullanmaya teşvik edilmeli.
Sosyal medya kullanımı ve işlevselliği gençlerin gelişimsel yeteneklerine göre uyarlanmalıdır; Yetişkinler için oluşturulan yapılar çocuklar için uygun olmayabilir.
Erken ergenlik döneminde, çoğu gencin sosyal medya kullanımı için yetişkin izleme (yani, sosyal medya içeriği etrafında sürekli inceleme, tartışma ve koçluk) tavsiye edilir; özerklik, çocuklar yaşlandıkça ve dijital okuryazarlık becerileri kazandıkça kademeli olarak artabilir. Ancak izleme, gençlerin uygun mahremiyet ihtiyaçları ile dengelenmelidir.
Psikolojik zarar riskini azaltmak için, ergenlerin sosyal medyada kendine zarar verme, başkalarına zarar verme veya yeme bozukluğu davranışını teşvik etme gibi sağlık açısından riskli davranışlarda bulunmayı öğreten veya teşvik eden içerikler de dahil olmak üzere, yasadışı veya psikolojik olarak uyumsuz davranışları gösteren içeriklere maruz kalmaları en aza indirilmelidir.
Psikolojik zararı en aza indirmek için, ergenlerin özellikle marjinalleştirilmiş bir gruba (örneğin, ırksal, etnik, cinsiyet, cinsel, dini, yetenek durumu) yönelik çevrimiçi ayrımcılık, önyargı, nefret veya siber zorbalık yapmaları veya yapılan tarafta olmaları en aza indirilmelidir.
Ergenler, günlük rollerini ve rutinlerini yerine getirme becerilerini bozabilecek ve zaman içinde daha ciddi psikolojik zararlar için risk oluşturabilecek "sorunlu sosyal medya kullanımı" belirtileri açısından rutin olarak izlenmelidir.
Sosyal medya kullanımı, ergenlerin uyku ve fiziksel aktivitelerini engellemeyecek şekilde sınırlandırılmalıdır.
Ergenlerin sosyal medyayı sosyal karşılaştırma amacıyla, özellikle de güzellik veya dış görünüşle ilgili içeriklerde kullanmaları sınırlandırılmalıdır.
Ergenlere sosyal medya kullanımından önce, sosyal medya okuryazarlığı eğitimi verilmelidir.
Sosyal medyanın ergen gelişimi üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerinin sürekli bilimsel olarak incelenmesi için çalışmalara önemli kaynaklar sağlanmalıdır.