Trump, ticaret savaşı başlattı: Tüm ürünlerin fiyatı artabilir!

Fiyat artışları kapıda
Kanada ve Meksika’dan misilleme geldi
Yeni çip krizi kapıda sırasını bekliyor
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Trump, ticaret savaşı başlattı: Tüm ürünlerin fiyatı artabilir! — Şimdiye kadar **ABD** ile Çin arasında sert bir ticaret savaşı olduğunu söylüyorduk ancak bu durum ABD’deki yeni **Donald Trump** dönemiyle birlikte küresel ölçeğe yayılıyor. Kısa bir süre önce Trump, IEEPA kapsamında **Meksika**, **Kanada** ve **Çin'e gümrük vergisi** uygulanmasını öngören kararnameleri imzaladı. Bu karar, Beyaz Saray’ın açıklamasına göre, ABD’nin en büyük ticaret ortaklarını yasa dışı göçü durdurma ve fentanil gibi tehlikeli uyuşturucuların ülkeye girişini engelleme vaatlerine sadık kalmaya zorlamak amacıyla alındı.

Yeni düzenlemeye göre, Kanada ve Meksika’dan ithal edilen ürünlere yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulanacak. Ancak Kanada’dan gelen enerji ürünleri bu kapsamda istisna tutularak yüzde 10’luk bir tarife ile sınırlandırıldı. Çin’den ithal edilen ürünler ise yüzde 10 ek vergiye tabi tutulacak.

Fiyat artışları kapıda

Salı günü yürürlüğe girmesi beklenen tarifelerin ABD ekonomisinde geniş çaplı etkiler yaratması öngörülüyor. Meksika, Kanada ve Çin, ABD’nin en büyük ticaret ortakları konumunda bulunuyor. ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre, bu üç ülke, tarım ürünlerinden otomotiv ve elektronik sektörüne, yakıttan mobilyaya kadar birçok alanda ABD’nin en büyük tedarikçileri arasında yer alıyor.

Özellikle tarım sektöründe, Meksika ABD’ye en fazla meyve, sebze ve kuruyemiş ihraç eden ülke konumunda. Kanada ise ABD’nin en büyük kırmızı et tedarikçisi. Otomotiv endüstrisinde de bu iki ülke, ABD’nin ithalatının büyük bir kısmını karşılıyor. Ayrıca, ABD’ye yapılan ham petrol ithalatının yaklaşık yüzde 60’ı Kanada’dan geliyor. Bu nedenle yeni tarifelerin, ABD’de akaryakıt fiyatlarını yukarı çekebileceği öngörülüyor.

Elektronik sektöründe ise Çin en büyük tedarikçi konumunda bulunuyor. Oyuncaklar, mobilyalar ve plastik ürünlerde de Çin’den yapılan ithalat oldukça yüksek. Trump'ın seçim öncesi kampanyalarında söz verdiği gibi Çin'e uygulanan gümrük vergisi oranının yüzde 60'a ulaşması durumunda CTA, dizüstü bilgisayarlar ve tabletlerde yüzde 46, video oyun konsollarında yüzde 40 ve akıllı telefonlarda 26 oranında fiyat artışı görebileceğimizi raporlandırmıştı.

Peki bu kadar mı? Hayır. Trump, ilerleyen dönemde ithal yarı iletkenler, ilaçlar ve çelik gibi kritik sektörlerde de ek gümrük vergileri getirebileceğinin sinyalini verdi.

Kanada ve Meksika’dan misilleme geldi

Trump’ın yeni tarifelerine Kanada ve Meksika’dan sert tepki geldi. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, ABD’den ithal edilen yaklaşık 107 milyar dolar değerindeki ürünlere yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu. Meksika hükümeti de benzer önlemler almayı değerlendirdiğini açıkladı.

Yeni çip krizi kapıda sırasını bekliyor

Bunun ardından Tayvan Ekonomi Bakanlığı, yaptığı açıklamada, ABD'ye taşınmayı planlayan şirketlere destek vereceğini, hatta ortak bulmalarına yardımcı olacağını söyledi. Yarı iletkenler ve elektronik parçalar gibi teknoloji ürünlerinin önemli üreticileri arasında yer alan Tayvan, birçok şirketin hem Meksika'da hem de Çin'de fabrikalarının olması ve Trump'ın ithal çiplere gümrük vergisi tehdidinde bulunması nedeniyle savunmasız durumda.

Dünyanın en büyük yarı iletken üreticisi TSMC de Tayvan’da bulunuyor. Tayvan'ın ABD'deki en büyük yatırımı da yine çip üreticisi TSMC'den gelmişti. Firma, 65 milyar dolarlık yatırımlar ABD’de halihazırda fabrikalar inşa ediyor.

Meksika'da fabrikaları bulunan Tayvanlı teknoloji şirketlerinin hisseleri Pazartesi günü büyük düşüş yaşadı; Foxconn yüzde 8,1, Quanta yüzde 9,8 ve Inventec yüzde 6,7 değer kaybetti. Bağlam açısından, ABD'nin dış ticaret açığı verdiği ülkelerin ilk 10'unda Tayvan, Kanada, Meksika ve Çin yer alıyor.

Yeni vergiler bunlarla da sınırlı değil. Başkan Trump, Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, özellikle Avrupa'dan ithal edilen malların vergilendirilmesi konusunda “önemli bir şey yapmayı” planladığını belirterek bir soru üzerine “Avrupa Birliği'ne gümrük vergisi uygulayacak mıyım? Gerçek bir cevap mı istiyorsunuz yoksa size siyasi bir cevap mı vereyim?” dedi. Gazetecinin gerçek bir cevap istemesi üzerine Trump “kesinlikle, kesinlikle” dedi. Bu perspektiften bakıldığında, planlanan yeni tariflerin gelmesiyle birlikte yarı iletken üretiminde maliyetlerin artacağını ve bunun da tüketicilere yansıyabileceğini söyleyebiliriz. Bu yansıma, diğer ürünlerin yanı sıra akıllı telefonlar, işlemciler, ekran kartları ve diğer yarı iletkenler özelinde olacaktır.