Uçuk virüsünün Alzheimer hastalığına neden olabileceğine dair yeni bulgulara ulaşıldı

Yorumlar

İnsanların yaklaşık üçte ikisini etkileyen ve uçuğa neden olan HSV-1’in (Herpes simplex virus-1) bazı kişilerde Alzheimer hastalığına yol açtığına dair tezleri güçlendiren bir dizi sonuca ulaşıldı. Zira bu hastalıktan hayatını kaybeden insanların beyninde yüksek oranda HSV-1 bulunduğu biliniyor. Bilim insanları söz konusu sonuca laboratuvar ortamında oluşturdukları beyinleri HSV-1 ile enfekte etmeleri neticesinde ulaştı.

ABD’de bulunan Tufts Üniversitesi’nce yürütülen çalışmada araştırmacılar, daha önce kullanılmamış süngerimsi yapıdaki üç boyutlu bir beyin modelini kök hücrelerle zenginleştirmiş. Sürecin devamında ise bu hücrelerin nöron gibi davranması sağlanarak beynin gri ve beyaz maddesini taklit etmeleri sağlanmış.

HSV-1 ve Alzheimer arasındaki ilişkiyi anlamak isteyen araştırmacılar, elde ettikleri örneklere virüs bulaştırarak süreci izlemeye başlamış. Üç gün içinde ise virüsle enfekte olan yapay beyinlerde, Alzheimer hastalarında görülen Amiloid beta (Abeta) amiloid plaklarının ortaya çıktığı tespit edilmiş. Alzheimer’ın önemli bir göstergesi olan Abeta beyinde biriken protein kümeleri olarak biliniyor. Henüz ne işe yaradığı tam olarak bilinemese de bazı araştırmacılar, Abeta’nın beyine girmeye çalışan virüs ya da bakterilere karşı bir savunma mekanizması olarak görev yaptığına inanıyor. Ancak ileriki safhada Abeta proteinleri plaklaşarak beyin hücreleri üzerinde toksik etkiler oluşturuyor.

Araştırma ekibinin lideri Dana Cairns ve meslektaşları HSV-1 ve Alzheimer arasındaki bağlantıyı tespit ettiklerinde bu kez hastalığı oldukça sık kullanılan valacyclovir adlı bir antiviral ilaçla tedavi etmeyi denemiş. Ekip, ilaç verilen beyin örneklerinde HSV-1’ın yarattığı tahribatın azaldığını görmüş. Tabi tüm bu gelişmelerin laboratuvar ortamında gözlemlendiğini ve sonuçların insanlarda işe yarayıp yaramayacağının henüz bilinmediğini hatırlatmak gerek.

HSV-1’i Alzheimer’ın tek tetikleyicisi olarak görmek ise haliyle yanlış. Zira 50 yaşın altındaki nüfusun üçte ikisinde görülen bir virüs, bazı insanları hasta ediyor. HSV-1’e hastalıkta hangi genetik faktörlerin yardım ettiğinin bulunması da çözülmesi gereken ayrı bir bilmece.

Cairns ve ekibinin ileriki safhalarda Alzheimer ve dişeti hastalığı ile bağlantısı olduğu tespit edilen Porphyromonas gingivalis isimli bakteri üzerinde de denemeler yapacağı belirtiliyor. Araştırma sonuçları Science Advances adlı dergide yayınlanmış durumda.

Kaynakça https://www.newscientist.com/article/2242749-common-herpes-virus-causes-signs-of-alzheimers-disease-in-brain-cells/ https://newatlas.com/science/alzheimers-disease-herpes-virus-3d-brain-model-study-tufts/