12.500 yıl önce soyu tükenen 'ulukurt' yeniden hayata döndürüldü

Ulukurtlar geri döndü
Nesli tükenmekte olan türleri kurtarabilir
Tartışmalar da var
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

12.500 yıl önce soyu tükenen 'ulukurt' yeniden hayata döndürüldü — Dallas merkezli biyoteknoloji şirketi **Colossal Biosciences**, bilim dünyasında adeta bir çığır açtı. Şirket, nesli yaklaşık **12.500 yıl** önce tükenen “**ulukurt**” (Aenocyon dirus) türünü başarılı bir şekilde yeniden hayata döndürdüğünü duyurdu. Yapılan açıklamaya göre üç **sağlıklı yavru** (Romulus, Remus ve Khaleesi), antik DNA, klonlama ve gen düzenleme teknolojileri kullanılarak dünyaya getirildi. Bu gelişme, dünyada ilk kez bir türün "başarıyla yeniden canlandırılması" olarak tarihe geçti; en azından firma bunu söylüyor.

Ulukurtlar geri döndü

Game of Thrones dizisindeki efsanevi kurtlara ilham veren bu tür, tarih öncesi dönemde Kuzey Amerika’nın en korkulan yırtıcılarından biriydi. Gri kurtlardan daha büyük yapıları, kalın kürkleri ve güçlü çeneleriyle bilinen bu canlının yeniden hayata döndürülmesi bilim dünyasında heyecanla karşılandı. Colossal’ın kurucu ortağı ve CEO’su Ben Lamm, teknolojilerinin işe yaradığını söylerken biri 13.000 yıllık bir dişten, diğeri ise 72.000 yıllık bir kafatasından elde edilen DNA’larla sağlıklı yavrular elde ettiklerini söyledi.

Bilim insanları, iki farklı ulukurt fosilinden elde edilen antik DNA’ları kullanarak bu türün yüksek kaliteli genom haritalarını oluşturdu. Genomlar, gri kurt, çakal ve tilki gibi yaşayan türlerle karşılaştırılarak türün özgün genetik özellikleri — örneğin beyaz tüyler, kalın kürk ve kafa yapısı — belirlendi.

Colossal Biosciences, 2021 yılında Ben Lamm ve Harvard Üniversitesi’nden ünlü genetikçi George Church tarafından kurulduğundan bu yana mamut, dodo ve Tazmanya kaplanı gibi türleri de geri getirmeyi hedefliyor. Şirket, bugüne kadar 435 milyon doların üzerinde yatırım topladı. Geçtiğimiz ay detaylarını aktardığımız Mamut projesinin ise 2028’de ilk yavrularla sonuçlanması bekleniyor.

Nesli tükenmekte olan türleri kurtarabilir

Yeni doğan kızıl kurtlar, ulukurt araştırmaları sırasında geliştirilen daha az invaziv ve hayvan dostu bir klonlama tekniğiyle dünyaya geldi. Bu yöntem, hem taşıyıcı hayvanların daha az risk altında olmasını sağlıyor hem de embriyo tutunma oranlarını artırıyor. Colossal’ın hedefi, bu teknolojileri ileride nesli tükenme tehlikesi altındaki diğer türlerde de uygulamak.

Tartışmalar da var

Kimileri için bunlar modern çağın “Frankenstein deneyleri” olsa da arkasında yatan teknolojiler hayranlık uyandırıcı. Ancak tartışmalar da yok değil. Ulukurtlara tıpatıp benzeyen yavrular üretilmiş olsa da bunların orijinal tür ile “aynı” olup olmadıklarını söylemek güç. NewScientist, bu kurtların aslında sınırlı gen düzenlemelerine dayanarak ulukurtlara benzeyen genetiği değiştirilmiş gri kurtlar olduğunu bildiriyor.

Ek olarak bu canlıların gerçek bir ekosistemde yaşayıp yaşamayacağı da belirsiz. Şirketin uzun vadeli planı, genetik olarak yeniden yaratılan mamutlar ve ulukurtlar gibi türlerin doğal ortamlara entegre edilmesi olsa da, bu senaryo şu an için hayli uzak görünüyor. Uzmanlara göre bu yeni hayvanların gerçekten ne işe yarayacağı da belirsiz. Şu bir gerçek ki, günümüz dünyasında firmanın üzerinde çalıştığı mamutların yaşaması pek mümkün değil. Zira iklim değişti ve yaşam alanlarının çoğu yok oldu.