600 trilyon Güneş'in parlaklığına sahip kuasar

Yorumlar

Biz Dünyalılara göre gökyüzündeki yegâne parlak cisim tartışmasız Güneş’imizdir. Ancak galaktik anlamda önemsiz bir yıldız olan gezegenimizin ısı kaynağı; yakınlarındaki galaksilerle madde alışverişi yapan ve aşırı parlaklık ile kütleye sahip gök cisimleri olan kuasarlar ile karşılaştırıldığında, yaklaşık 10 watt'lık bir ampul parlaklığında ışık saçabiliyor. Konu parlaklıktan açılmışken gök bilimciler ise bugüne kadar tespit edilen en parlak kuasarı gözlemlemeyi başarabilmişler. Bu gök cismi tam 600 trilyon Güneş’in parlaklığıyla ışıldıyor.

J043947.08+163415.7 olarak tanımlanan kuasar, bugüne kadar tespit edilen en parlak gök cisimleri listesinde birincilik ipini küçük bir farkla göğüslüyor. Tabi ki galaktik anlamda. Şampiyon gök cismi tespit edilene kadar en parlak kuasar 420 trilyon Güneş parlaklığında, en çok ışık yayan galaksi ise 350 trilyon Güneş parlaklığında ışıldıyordu.

Gökyüzünü sürekli tarayan teleskoplar ve gök bilimciler, “Bu kadar parlak bir gökcismini nasıl fark edememişler?” sorusunun cevabı ise basit. Söz konusu kuasar, bize 12.8 milyar ışık yılı uzaklıkta. Gök cisminin tespit edilmesi ise yerçekimsel yakınlaştırma (gravitational lensing) şeklinde tanımlanan bir fizik olayı sayesinde mümkün olmuş.

Einstein’ın genel görecelik prensibine göre kuvvetli yerçekimsel güçlerin ışığı bükebilme kabiliyeti var. Kuasardan yayılan ışık, dünya ile gök cismi arasında kalan bir galaksi sayesinde bükülmüş ve ışığın parlaklığı da böylece 50 kat artmış. Galaksi, yansıyan görüntüyü de parçalara ayırdığı için kuasar aynı anda üç noktada gözlemlenebilmiş.

Bu kadar parlak bir kuasarın gözden kaçmış olması ise araştırmacılara göre söz konusu gök cisimlerinin tespit edilme yöntemleriyle alakalı. Araştırmacılar, kuasarların bize olan uzaklıkları nedeniyle kırmızı renkte gözüktüklerini ifade ediyorlar. Ancak gözlem hattında bulunan galaksiler yüzünden, kuasarların mavimsi renkte de görülebildiği belirtiliyor. Araştırmacı ekibin üyesi Feige Wang, kuasar tespitinde kullanılan klasik yöntemlerin değiştirilmesinin gerekebileceğini ve daha kapsamlı yaklaşımların hayata geçirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Çoklu Aynalı Teleskop ile tespit edilen gök cismi, uzaydaki emektar gözümüz Hubble tarafından kuasar olarak onaylanmış.