Alzheimer hastalığı iki aşamalı tanı yöntemi ile semptom göstermeden yıllar önce tespit edilebilecek

Etkili tanı ve tedavi için beyindeki protein birikiminden önce adım atılmalı
Yeni araştırma önceki çalışmaların geliştirilmesi ile oluşturuldu
Yeni yöntem beyin omurilik sıvısının incelenmesi ile yapılıyor
Yorumlar

Tuğrul Güven Erturun

Bilim, sanat, horoloji yazarı

Yeni iki aşamalı tanı yöntemi ile Alzheimer hastalığının klinik belirtileri ortaya çıkmadan yaklaşık 10 yıl kadar önce hastalığın tanısı konulabileceği iddia edildi. Kan ile beyin omurilik sıvısındaki amiloid ve tau proteinlerinin düzeylerinden yararlanılarak kullanılan yeni yöntemin; klinik yöntemlere katkı sağlayarak hastalığın erken evrelerinde tanımlanmasına katkı sağlaması bekleniyor.

Alzheimer hastalığı iki aşamalı tanı yöntemi ile semptom göstermeden yıllar önce tespit edilebilecek

Alzheimer hastalığının en genel nedeni ve açıklaması olarak; toksik olan amiloid ve tau proteinlerinin beyinde birikimi sonucu nörodejeneratif hasarlarla ve bilişsel yetilerde kayıplarla ilerleyen bir durum olarak nitelendiriliyor. Bununla beraber bu toksik proteinlerin birikmesini azaltmayı hedefleyen ve başarısızlıkla sonuçlanan tabiri caizse bir ton araştırma sebebiyle birçok araştırmacı; Alzheimer hastalığını yeniden düşünmek ve yeniden gözden geçirmek durumunda kalıyor.

Bazı araştırmacılar çarpıcı bir biçimde farklı hipotezler üretirken diğerleri asıl protein hipotezinin hala doğru olduğunu düşünüyor. Mevcut koşullarda durum ne olursa olsun hastalığın semptom yani belirti vermeden önce tanı konmasına yönelik araştırmalara odaklanmak gerekiyor.

Etkili tanı ve tedavi için beyindeki protein birikiminden önce adım atılmalı

Almanya; Ruhr-Universität Bochum kurumunda araştırmacı Andreas Nabers etkili tedavinin amiloid proteinlerinin beyinde birikmeden önce olması gerektiğini, kilit taşının ise bu noktaya odaklanmak olduğunu düşünüyor çünkü nörodejeneratif hasar bir kez oluştuğunda amiloid ve tau proteinlerinin birikimi azaltılsa bile ne yazık ki hasar geri döndürülemiyor. Nabers amiloid plaklar beyinde biriktikten sonra hastalığın tedavi edilemeyeceğini söyledi.

Bütün bu sebeplerden ötürü araştırmacıların nörodejeneratif hasar oluşumundan önce Alzheimer hastalığına erken tanı koyduracak güvenilir bir araca sahip olması hayati önem arz ediyor.

Yeni araştırma önceki çalışmaların geliştirilmesi ile oluşturuldu

Yeni araştırma; kanda bulunan yanlış katlanmış amiloid proteinlerini tespit eden önceki araştırmanın geliştirilmesi ileoluşturuldu. Raporlara göre önceki yöntem %71 doğruluk payı ile Alzheimer hastalığını semptom göstermeden 8 sene önce tespit edebiliyordu. Bu oran klinik uygulamalar için yeterince yüksek değildi, bu nedenle araştırmacılar doğruluk payını ''optimize'' etmek için ikinci bir teşhis aracı geliştirdiler. Yeni yöntemin temelini hastalığın diğer bir zararlı proteini olan tau proteininin düzeylerini takip etmek oluşturuyor.

Araştırmanın başka bir yazarı Klaus Gerwert; yeni yöntemde her iki yöntemin kombinasyonu sayesinde 100 Alzheimer hastasının 87'sine doğru tanı konulabildiğini ifade etti. Ayrıca yalancı pozitiflik oranını %3'e düşürdüklerini yeni analiz yönteminin omurilikten alınan beyin omurilik sıvısından yani BOS'tan yapıldığını da sözlerine ekledi.

Yeni yöntem beyin omurilik sıvısının incelenmesi ile yapılıyor

Yeni yöntem şu an için beyin omurilik sıvısındaki tau proteini düzeyi ölçülerek yapılabiliyor. Araştırmacılar BOS eldesinin zor ve invaziv olmasından dolayı yöntemin ideal olmadığını kabul ediyor ve tau proteininin daha basit bir şekilde kandan ölçülebilmesinin çeşitli yollarını arıyorlar. Bütün bu durumlara rağmen yeni iki aşamalı yöntem kısa bir süre için şimdiki haliyle kullanılabilir ve BOS incelemesi sadece ilk kan testinde pozitif olan deneklere uygulanabilir.

Araştırma halk kitleleri için yeni klinik bir test gerektirse de, başlangıçtaki ve ilk hedef klinik deneyler için hasta gruplarını optimize etmek. Doğruluğu kesin olarak erken evre Alzheimer tanısı yapılabilirse, anti-amiloid tedavileri hastalığın ilerlemesinde daha etkili olabilecekleri bir noktada araştırılabilir.

Gerwert; hastalığın erken aşamalarında katılımcılarla yeni klinik çalışmaların başlatılabileceğini, son zamanlarda iki büyük umut verici çalışmanın başarısız olduğunu, özellikle de Crenezumab ve Aducanumab çalışmalarının, muhtemelen tedaviye geç kalındığında uygulandığı için başarısızlıkla sonuçlandığını söyledi. Yeni yöntemin hastalığın tanı ve tedavisi açısından yeni bir pencere açtığını da sözlerine ekledi.