İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
The Howard Hughes Medical Institute's Janelia Research Campus kurumundan araştırmacılar beyindeki bazı özelleşmiş hücrelerin; hiperaktif nöronlardan salınan hasarlı lipitleri toplayıp bu toksik molekülleri enerjiye çevirdiklerini keşfetti. Bu mekanizma sayesinde nöronlar yüksek aktivite düzeyi sonucu oluşabilecek yan etkilerden de korunmuş oluyorlar. Astrosit adı verilen bu hücreler nöronları birçok farklı biçimde de destekliyor.
Nöronlar hiperaktif durumda çalıştıklarında, hücrenin içindeki lipit molekülleri hasar görüyor ve toksik duruma geliyor. Vücudumuzdaki hemen hemen bütün türdeki hücreler oluşan fazla yağ asitlerini uzaklaştırıyor veya mitokondrilerinde enerjiye çevirerek toksik birikimi önlüyor ancak konu astrositler olduğunda bu mekanizmanın işleyişi biraz daha farklı seyrediyor.
Araştırmanın yazarlarından ve projenin ekip lideri Zhe Liu nöronların iş yüklerinin bir bölümünü astrositlere yüklediğini söyledi. Uzun sürelerdir araştırmacıların beyinde bu tarz bir mekanizma olduğunu düşündüğünü, yeni araştırmayla bu mekanizmanın doğrulandığını da sözlerine ekledi.
Nöronlar toksik lipitleri astrositlere aktarıyor
Araştırma bazı şüpheli yaklaşımlara da aydınlık getirdi. Hiperaktif nöronlar hasarlanmış yağ asitlerini lipit partiküllerinden oluşan küçük yığınlar şeklinde hücre dışına bırakıyorlar. Ekip kültür kaplarında farelerden alınannöronları uyardı ve nöronların yağ asitlerini biriktirmeleri için zaman tanıdı, daha sonra nöronların bu yağ asitlerini hücre dışlarına saldıklarını gözlemledi. Daha sonrasında nöronların yakınında bulunan astrositler bu yağ asitlerini hücre içlerine aldı ve enerji üretimi ile detoksifikasyonla ilgili genlerinin aktivitesini artırdı.
Astrositler; nöronları hasarlı lipit yükünden kurtarıyor ve atık maddeleri enerjiye dönüştürüyor. Yapılan çoklu fare deneyleri de bu mekanizmaları destekler nitelikte. Beyinde lezyonlar oluştuğunda ve nöronlar yüksek strese maruz kaldığında nöronlar; yağ asitlerinin hücre dışına taşınmasından sorumlu olan proteinlerin sentezini artırıyorlar ve yağ asitleri astrositler tarafından işleniyor.
Bu yolak sayesinde nöronlar toksik moleküllerin zararlı etkisinden korunmuş oluyor ve Liu, Alzheimer hastalarında bu mekanizmanın zarar gördüğünü düşünüyor. Bir sonraki adımda Maria Ioannou adlı araştırmacı kemirgenlerden alınan hücre kültürlerinde bu mekanizmayı Alzheimer açısından araştıracak. Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
Bana çok korkutucu geliyor bunlar.