Bakteriler antibiyotiklere karşı artık çok daha dirençli

Kriz seviyesinde
Kabus bakteriler ortaya çıktı
Standartlar artırılmalı
Yorumlar

Antibiyotikler, 1900'lü yılların başından beri insanlığın bakterilerle olan mücadelesinde en güçlü silahlardan biri oldu ancak yakın bir tarihte antibiyotik kullanımı artık işe yaramayabilir. Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere çok sayıda kurum ve uzman ''antibiyotik direnci'' meselesini birkaç yıldır dile getiriyor ve bu konunun, uzun vadede, insanlık için endişe verici olduğunu belirtiyordu. Yapılan son araştırmalar ise antibiyotik direnci krizinin sanıldığı kadar uzak olmadığını gösteriyor.

Kriz seviyesinde

Bilinçsiz antibiyotik kullanımı, hayvancılık sektöründe kullanılan antibiyotiklerin yayılması ve antibiyotiklerin korunaklı saklanmaması gibi sebeplerle ortaya çıkan antibiyotik direnci, kısaca bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç göstermesi ve kullanılan antibiyotiklerin söz konusu bakterilerde işe yaramaması anlamına geliyor. Antibiyotik kullanımının artık yetersiz kalabildiğini belirten Birleşmiş Milletler 2016 yılında antibiyotik direncinin tıpkı Ebola ve HIV virüsü gibi bir ''sağlık krizi'' haline geldiğini duyurmuştu.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri(CDC)'nin geçtiğimiz günlerde yayınladığı rapor ise antibiyotik direncinin halihazırda çok tehlikeli boyutlara ulaştığını gözler önüne seriyor. Geçtiğimiz yıl ABD genelinde antibiyotik direnci üzerine araştırmalar yapan CDC, iki milyon vatandaşın antibiyotiklere dirençli bakterileri taşıdığını ve geçtiğimiz yıl 23 bin kişinin bu bakteriler yüzünden hayatını kaybettiğini belirtti.

Kabus bakteriler ortaya çıktı

Araştırma kapsamında idrar yolu enfeksiyonları ve kan dolaşımı enfeksiyonları gibi çeşitli enfeksiyonlara sahip 221 hastanın vücudunda ''olağan dışı direnç gösteren'' bakterilerle karşılaşıldığını açıklayan CDC, bu bakterilerin nadir görülen bir direnç genine sahip olduğunun altını çizdi. Bu bakterilerin mevcut ve geliştirilmekte olan antibiyotiklerin neredeyse tamamına direnç gösterdiğini vurgulayan kurum, söz konusu bakterileri ''kabus bakteri'' olarak nitelendiriyor. CDC, bu bakterilerin tam olarak tedavisinin neredeyse imkansız olduğunu raporunda ifade ederken antibiyotik direncinin modern sağlık ve tıp için varoluşsal bir tehdit oluşturduğunu da ekliyor.

CDC'nin raporu bu verilerle de sınırlı değil. 221 hastada keşfedilen kabus bakterileri test için laboratuvara gönderen yetkililer her dört bakterinin birinde ''direnci diğer bakterilere yaymayı sağlayan özel bir gen'' olduğunu tespit etti. Ayrıca kabus bakterilerin tespit edildiği sağlık kurumlarında kontrolden geçirilen her on kişiden birinde en az bir adet dirençli bakteriye rastlandı. Yani bakterilerdeki direnç mekanizması sanıldığından çok daha hızlı bir şekilde yayılıyor. Böylece hem antibiyotiklere direnç gösteren bakterilerin çeşidi hem de bu bakterileri taşıyan kişi sayısı kolay bir şekilde artıyor.

CDC'den Müdür Yardımcısı Anne Schuchat, ''Antibiyotik direncini yavaşlatmak için olabildiğince hızlı hareket etmeliyiz, bazı mikroplar bizi geride bıraktı.'' ifadelerini kullanırken pek çok araştırmacının aksine daha güçlü antibiyotikler geliştirmek yerine bakteri tespit çalışmalarına ve antibiyotik kullanımına odaklandıklarını belirtti.

Standartlar artırılmalı

Ülkedeki tüm sağlık kuruluşlarında laboratuvarlarda hangi bakterilerin incelendiğinden emin olunması gerektiğini kaydeden CDC ayrıca sağlık tesislerinde enfeksiyon kontrollerinin daha yüksek standartlarda gerçekleştirilmesini istiyor. Olağan dışı direnç gösteren bir bakteriyle karşılaşıldığında ne yapılması gerektiğine dair rehber hazırlayan kurum antibiyotiklerin doğru kullanımıyla ilgili de ülke genelinde çeşitli çalışmalara yürütecek.