Dünyanın ilk sıtma aşısı, Afrika’da kullanılmaya başlıyor

Aşılanma sürecinde istikrar çok önemli
Yorumlar

Geliştirilme ve test aşamaları onlarca yıl süren dünyanın ilk sıtma aşısı, Malavi Cumhuriyeti ve ardından Gana ile Kenya’da kullanılmaya başlıyor. İki yaşına kadar olan 360,000 çocuğu uygulanacak aşılama programının önümüzdeki üç yıl içinde, bir milyon çocuğu kapsayacak şekilde genişletileceği ifade ediliyor.

Afrika’da her yıl 250,000’den fazla çocuğun hayatına mal olan paraziter hastalık, dişi anofel sivrisineği ısırığı ile bulaşıyor ve Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre ciddi bir sağlık sorunu. Bu kapsamda bilim insanları da etkili bir aşı için yıllardır çalışıyor. Araştırmacıların yoğun çabaları sonrasında 1980’lerin sonunda bulunan ve o günden bugüne geliştirilme süreci devam eden ve Mosquirix olarak da bilinen RTS,S/AS01 adlı aşının ise hastalığın tedavisi için bir umut olabileceği belirtiliyor.

Bilim insanları, laboratuvar çalışmaları ve son testleri geçtiğimiz birkaç yıl içinde tamamlanan aşının sıtma vakalarında %40’lık bir tedavi oranı sağladığını ifade etmiş. İlk bakışta yüksek görünmeyen bu değer, birçok uzmana göre hastalığın sebep olduğu yüksek ölüm oranları göz önünde bulundurulduğunda çok anlamlı hale geliyor.

Fakir ülkelere aşıların tedarikini sağlayan bir ortaklık olan Gavi’nin CEO’su Seth Berkley’e göre sıtma, dünya çapında gerçekleşen çocuk ölümlerinin olan büyük sorumlulardan biri. Berkley, “Başlatılacak pilot uygulama sayesinde, sıtma hastalığının dünyanın en fakir ülkeleri üzerinde yarattığı baskının ne oranda azaltılabileceğini görme şansı elde edeceğiz.” sözleriyle aşının söz konusu ülkeler için ne kadar önemli olduğunu vurgulamaya çalışmış.

2024 yılına kadar sürmesi beklenen pilot uygulama sonrasında elde edilen verilere göre, programın daha geniş ölçekte uygulanıp uygulanmayacağına karar verilmesi bekleniyor. Programın başarı şansını daha da artırmak için, ilacı geliştiren İngiltere merkezli ilaç firması GlaxoSmithKline’ın (GSK) programa 10 milyon doz aşı bağışladığı ise paylaşılan diğer bilgiler arasında yer alıyor.

Aşılanma sürecinde istikrar çok önemli

Program kapsamında karşılaşılabilecek sorunlar da yok değil. Üç ay boyunca her ay uygulanması gereken aşının ilk üç dozu, çocuğun 5 ila 9. ay aralığında yapılıyor. Bağışıklığı güçlendirmek için uygulanan ve dördüncü doz olan ek aşının ise çocuk yaklaşık iki yaşındayken yapılması gerekiyor. Bu kadar hassas bir zaman çizelgesine bağlı bir aşılama programının, fakir ve uzak bölgelerde yaşayan topluluklara uygulanması konusunda uzmanların endişe duyduğu ifade edilmiş.

Tüm bu endişelere rağmen programın başarısından umutlu olan uzmanlar, yeni tür aşıların da geliştirilmekte olduğu bilgisini paylaşıyorlar. GSK’nın daha etkin bir RTS,S/AS01 üzerinde çalıştığı haberleri yanında, adı henüz bilinmeyen bir aşının sıtma hastalığına karşı %100 bağışıklık kazandırdığı belirtiliyor