Hyperloop hayalinin 5 yıllık serüveni: Gerçeğe dönüşmesine çok az kaldı

ABD dışında da araştırmalar yapıyor
Çalışanların maaş almadığı şirket: HTT
Elon Musk da yarışın içinde
Yorumlar

İlk olarak 18. yüzyılda ortaya atılan ''insanların havası boşaltılmış tüplerde ya da tünellerde yüksek hızla yolculuk yapabilmesi'' fikri 2013 yılında Elon Musk'ın kaleme aldığı 58 sayfalık bir makale ile yeniden gündeme gelmişti. Makalesinde yeni nesil ulaşım aracı olan hyperloop'u ince detaylarına kadar anlatan Musk, hyperloop ile ilgili pek çok çalışmaya öncülük etse de doğrudan hyperloop hatlarının oluşturulmasına yönelik faaliyet gösteren bir şirketin başında değil. Bununla birlikte Musk'ın makalesinin ardından yüzlerce girişimci ve onlarca şirket hyperloop hayalini gerçeğe dönüştürmek için harekete geçmiş durumda. 5 yıl içinde çeşitli başarılara imza atan bu şirketler iki yüz yılı aşkın bir geçmişe sahip olan hayalin, yakın zamanda gerçeğe dönebileceğini gösteriyor.

Hyperloop hayalinin 5 yıllık serüveni: Gerçeğe dönüşmesine çok az kaldı

Hyperloop fikrini uygulamaya yönelik çalışan onlarca şirket bulunsa da hyperloop denildiğinde akla gelen ilk şirket Virgin Grubu çatısı altında çalışmalarını sürdüren Hyperloop One. Nevada Çölü'nün ortasında DevLoop isimli bir hyperloop test parkuru oluşturan şirket, sadece 500 metre uzunluğunda olan parkurla hyperloop'un potansiyelini tam olarak yansıtamasa da geçtiğimiz yılın sonlarında DevLoop'ta gerçekleştirilen testlerde hyperloop'un saatte 386 kilometre hıza ulaştığını duyurmuştu.

ABD dışında da araştırmalar yapıyor

Test parkurunu uzatmak ve ABD'nin kuzeydoğusundaki Chicago gibi ana yerleşim birimlerini birbirine bağlayacak bir hyperloop hattı inşa etmek isteyen şirket, ABD dışında da çalışmalarını sürdürüyor. Hindistan'ın Pune ile Mumbai şehirleri arasında hyperloop hattı kurmanın uygun olup olmadığını araştırmak için Maharashtra eyaleti ile anlaşma imzalayan Hyperloop One, ayrıca bu rota boyunca bir test pisti inşa edileceğinin de garantisini verdi. Anlaşma uyarınca 2021 yılına kadar bölgede çalışır halde olan kısa mesafeli bir hyperloop hattı görmemiz mümkün.

Hindistan'ın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri'ne yönelik operasyonlarını da sürdüren Hyperloop One, geçtiğimiz hafta Dubai ile Abu Dhabi şehirleri arasında yolcu taşıması planlanan kapsül konseptini tanıtmıştı. 2020 yılında iki şehir arasında seferlere başlayacağı belirtilen hyperloop kapsüllerinin her iki yönde de saatte en az 10.000 yolcu taşıyabileceği belirtiliyor.

Çalışanların maaş almadığı şirket: HTT

Hyperloop çalışmalarında önemli mesafe kateden şirketlerden diğeri ise Hyperloop Transportation Technologies(HTT). 2013 yılında JumpStartFund üzerinde gerçekleşen kitlesel fonlama yoluyla kurulan şirkette bilim insanları, mühendisler, ekonomistler ve yönetimden sorumlu kişiler ücret almıyor sadece hisse senedi opsiyonları karşılığında çalışıyor. Yani çalışanların daha iyi ücretlere ulaşabilmesi için şirketin başarılı olması şart. Bu nedenle kurulduğu ilk dönemlerde yavaş bir büyüme sergileyen şirket şimdi şehir yönetimleriyle bir araya gelerek fizibilite araştırmaları için bir dizi anlaşma imzalıyor.

Geçtiğimiz ay, Cleveland ve Chicago'yu birbirine bağlamanın yollarını aramak için North Ohio ve Illinois'teki yetkililerle anlaşma imzalayan HTT, Great Lakes Hyperloop isimli projeyi 2018 yılına kadar tamamlamayı ve sonrasında fiilen inşaatlara başlamak için finansman aramayı planlıyor. Şirket ayrıca Güney Kore, Endonezya ve Çek Cumhuriyeti'ndeki rotalara yönelik çalışmalarını da sürdürüyor.

Tabi HTT finansal açıdan Hyperloop One kadar rahat bir şirket olmadığı için ilk etapta DevLoop benzeri bir test parkuru için arazi satın alamadı ancak 2017 yılının başında Fransa'nın Toulouse şehrindeki 3000 metrekarelik alan HTT'nin bilimsel çalışmaları için şirkete tahsis edildi. Toulouse yönetimi ile HTT arasındaki anlaşmanın detayları bilinmiyor ancak en azından kısa süreli bir kullanım için HTT'nin şehir yönetimine ödeme yapmayacağı tahmin ediliyor.

Bu alanda çalışmalarını sürdüren HTT geçtiğimiz yıl mart ayında 2018'in başında tamamlanması planlanan ilk kapsül ve hyperloop ağı tasarımını oluşturduğunu duyurdu. Şirketin açıklamasına göre kapsül 30 metre uzunluğunda, 2.7 metre çapında ve 20 ton ağırlığında olacak. 40 yolcu taşıyabilen kapsülün saatte 1220 kilometre hıza ulaşacağı ve bu hızın hyperloop için teknik olarak üst limit olacağı belirtiliyor. Şirket ayrıca ABD hükümeti tarafından geliştirilen ve Hyperloop One'ın da kullandığı maglev sistemlerini daha ucuz hale getirmeyi amaçlayan Inductrack kaldırma sisteminin hyperloop ağında kullanılacağını belirtiyor.

HTT projesini uygulamaya koymak için çalışmalara başladı ve hyperloop inşaatı için de çşitli firmalarla ortaklık kurarak ne kadar istekli olduğunu gösterdi ancak şirket, yeterince profesyonel davranmadığı için bazı kesimler tarafından eleştiri topluyor. Örneğin şirketin açıklamasına göre HTT 100 milyon dolar değerine ulaşmış durumda ancak arazi ve ayni yatırımlar çıkarıldığında bu miktarın yanlış olduğu gözlemleniyor. Öte yandan şirket hyperloop kapsüllerinin kaplamasında kullanılan karbon fiber kompoziti adlandırmak için Black Panther ve Kaptan Amerika filmlerinde de geçen ve aynı zamanda bir toprak metali olan Vibranyum ifadesini kullanıyor. Yaptığı göndermeyle bu ifade kulağa hoş gelse de HTT'nin önemli bir hyperloop üreticisi olması halinde Disney avukatlarının Vibranyum ifadesine pek sıcak bakmayacağı tahmin ediliyor.

Elon Musk da yarışın içinde

Bu iki şirketin yanında ''hyperloop'' kelimesinin fikir babası olan Elon Musk'ın çalışmalarından bahsetmemek olmaz. Kendi ifadesiyle ''SpaceX ve Tesla ile ilgilenmekten hyperloop çalışmalarına vakit bulamayan'' Musk ilk etapta sadece hyperloop'un tanıtımını yaparken ilerleyen dönemlerde SpaceX çatısı altında çeşitli yarışmalar düzenleyerek dünyanın dört bir yanındaki üniversitelerden öğrencilerin hyperloop fikrini gerçeğe dönüştürmek için çaba sarf etmesini sağladı.

Bununla birlikte Hyperloop One şirketindeki pek çok çalışan SpaceX ile yakından bağlantılı olsa da Musk, bu şirkette herhangi bir yönetici sıfatına sahip değil. Elon Musk'ın kendi hyperloop girişimini kuracağı yönünde iddialar da zaman zaman ortaya atıldı ancak görünen o ki Musk şu an için SpaceX ve kazı şirketi The Boring Company eliyle hyperloop çalışmalarına yön vermek istiyor. Halihazırda ABD'nin bazı eyaletlerinden hyperloop kazıları için onay alan ve prototip tüneller inşa eden The Boring Company, SpaceX merkezinden başlayarak Hawthrone bölgesinde kazı çalışmalarına ağırlık vermiş durumda ancak tüneller hazırlansa bile henüz Elon Musk'ın tünel tasarımlarına dair bir çalışma mevcut değil.

Tabi hyperloop çalışmalarının 5 yıl gibi kısa bir süre içinde bu kadar hızlı gelişme göstermesine karşılık henüz hedeflenen hızlara yaklaşan ve çalışır halde bulunan bir hyperloop hattı inşa edilmiş değil ancak şirketlerin hazırladıkları zaman çizelgeleri ve yetkili makamlarla gerçekleştirdikleri görüşmeler gösteriyor ki bundan 5 yıl sonra dünyanın çeşitli noktalarında saatte 1220 kilometre hızla giden yeni ulaşım araçları görmemiz mümkün.