Radyasyon, insanlı Mars görevi için önümüzdeki en büyük sorunlardan biri

Yorumlar

“Uzayda bir günde alınan radyasyon, Dünyada bir yıl içinde aldığımız radyasyona eş değer.” ifadesi kozmik radyasyonu inceleyen Marco Durante adlı bir fizikçiye ait. Bahsi geçen ifadeyi göz önünde bulundurduğumuzda, insanlı uzay görevleri kapsamında astronotların görev süresi boyunca maruz kaldıkları kozmik radyasyonun oldukça yüksek oranlarda olduğunu tahmin etmek zor olmayacaktır.

Günümüzde Uluslararası Uzay İstasyonuna yapılan görevlerde astronotların maruz kaldığı radyasyonun normalden tam 250 kat daha fazla olduğu ifade ediliyor. Peki bu oran, Ay ya da Mars’a yapılacak görevlerde ne kadar olabilir? Uzmanlara bu soruya “700 kata kadar!” cevabı veriyor. Bu oran Mars’a düzenlenecek bir insanlı görevde, astronotların görevi tamamlayarak Dünya’ya sağlıklı bir biçimde geri dönme ihtimallerini neredeyse sıfıra indiriyor.

Durante yaptığı açıklamada, “Bugün durduğumuz noktadan bakınca, radyasyon sebebiyle Mars’a gitmemiz zor gözüküyor. Kabul edilebilir doz sınırlarını karşılamamız neredeyse imkânsız. Aslında problem, riskleri sarmalayan büyük belirsizlik. Uzay radyasyonunu çok iyi tanımıyoruz ve insanlar üzerindeki uzun süreli etkileri halen belirsizliğini koruyor.” ifadeleriyle karşı karşıya olduğumuz tehlikeyi kelimelere döküyor.

Peki radyasyon önümüzdeki en büyük engellerden biriyse, uzayda nasıl seyahat edebileceğiz? Bilim insanlarının bu soruya cevabı ise “uzay araçlarını özel kalkanlarla kaplamak” oluyor. Avrupa Uzay Ajansı bu kapsamda yaptığı testlerde, parçacık hızlandırıcıya sahip beş kurumla iş birliğine gitmiş. Test sonucu elde edilen verilerde Lityum, kalkanlarda kullanılabilecek kuvvetli bir aday olarak öne çıkmış.

Kozmik radyasyonun insan vücudu üzerinde olan etkileri, ISS’de de incelenmiş. Bu araştırmalardan biri olan “İkizler Deneyi”, ikiz astronotlar Scott Kelly ve Mark Kelly’i inceleme altına almış. Dünya’da kalan Mark ile ISS’de görev yapan Scott arasındaki gen ekspresyonu farkı kozmik radyasyona bağlanmış.