Tekrar tekrar geri dönüştürülebilen plastik malzeme üretildi

Yorumlar

Bilim insanları PDK adı verilen ve moleküler seviyede parçalarına ayrılıp tekrar bir araya getirilebilen bir malzeme ürettiler. Günümüzün en büyük çevre problemlerinden biri olan plastik atıklara daha fazla maruz kalınmasının önüne geçmek isteyen ABD Enerji Bakanlığı (DOE) Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı’nın ürettiği plastik malzeme tamamen geri dönüştürülebiliyor.

Türkçesini “poli diketon-amin” [poly(diketoenamine)] olarak çevirebileceğimiz malzeme, moleküler seviyede parçalarına ayrıldıktan sonra hiçbir performans ve kalite kaybına uğramadan; farklı bir doku, renk ve şekilde tekrar tekrar bir araya getirilebiliyor.

Berkeley’de görevli araştırmacıların ifadelerine göre plastik malzemelerde kullanılan katkı maddeleri ve kimyasallar monomer (polimer olarak bilinen ve daha büyük plastik moleküllerini oluşturmak için birleşen moleküller) denilen moleküllere sıkı sıkıya bağlanıyor. Söz konusu katkı maddeleri ise geri dönüşüm için kullanılan farklı plastiklerle karıştığında beklenmedik etkiler gösterebiliyor. Daha basit bir anlatımla, geri dönüştürülmüş plastik malzemeyle yapılan nesnelerin en son adresi çöplükler olabiliyor.

PDK monomerleri için ise durum çok daha farklı. Yüksek asiditeye sahip bir solüsyona batırılan PDK monomerleri, katkı maddelerinden kolayca ayrışabiliyor. Çalışmada yer alan ekip lideri Brett Helmes bahsi geçen olayı, “PDK’lar sayesinde; sıradan plastiklerdeki sabit bağlar, plastiğin daha etkin biçimde geri dönüştürülmesini sağlayan tersine çevrilebilir bağlarla değiştiriliyor.” sözleriyle açıklamış. Böylece, PDK kullanılarak üretilen nesneler istendiğinde; tekrar tekrar şekillendirilebiliyor, renklendirilebiliyor ve ileri dönüştürülebiliyor (atılan malzemeleri eşit veya daha büyük bir değere dönüştürmek). Bu sayede örneğin bir saat kayışı önce bir klavyenin parçası ve daha sonra ise bir telefon kılıfı olarak karşımıza çıkabiliyor.

(Ekip Üyeleri. Soldan sağa; Peter Christensen, Kathryn Loeffler, ve Brett Helms)

Araştırmacılar, bir sonraki hedefin ise PDK’lara ileri seviyede termal ve mekanik özellikler kazandırmak olduğunu belirtiyorlar. Bu sayede PDK’ların; köpük, tekstil ile 3D baskılı malzemeler üretilirken ve farklı uygulama alanlarında kullanılabileceği ifade ediliyor.