Tip 1 diyabet yeni kök hücre buluşu ile tarih olabilir

Mevcut tedavi yöntemlerindeki güçlükler
Gelişim hep aynı aşamada duruyor
Langerhans adacıkları taklit edildi
Yorumlar

Metehan Göktaş

Yazar

Günümüzde diyabet adeta bir salgın hastalık gibi yayılmakta. İki çeşiti bulunan bu rahatsızşıüın dah çok Tip 2 olarak bilinen çeşidi gündeme gelse de

Tip 1 diyabet yeni kök hücre buluşu ile tarih olabilir

Tip 1 hasta sayısı da bir o kadar var. Araştırmacıların yaptığı son çalışma Tip 1 hastaları için ümit vadediyor.

Bilindiği üzere Tip 1 diyabet, Tip 2’nin aksine otoimmün bir rahatsızlık. Daha çok gençlik çağlarında gelişen bir reaksiyon sonucunda vücut pankreası harap ediyor. İşlevsiz hale gelen beta hücreleri artık insülin üretemiyor. Bunun sonucunda artan kan glikozu başta vasküler sistem olmak üzere bir çok sistemi olumsuz etkiliyor. Zaten diyabetin bir kalp damar rahatsızlığı olarak anılması da buradan gelmekte.

Mevcut tedavi yöntemlerindeki güçlükler

Diyabetin bu türü için şu anda farmakoterapinin yanı sıra nakil seçeneği de mevcut. Tabi nakil için hali hazırdaki yetersiz donör sayısının yanı sıra işlemin akabinde hastanın hayatının geri kalanında kullanmak zorunda kalacağı immünsüpresif ilaçların getirdiği yan etkiler bu seçeneğin ciddi sorunlarından. Diğer yandan ilaç tedavisinde ise gerek hastaya uygun dozun uygulanması gerekse de ilaç-hasta uyumsuzlukları bu yolun zorlukları olarak karşımıza çıkmakta.

Gelişim hep aynı aşamada duruyor

Dolayısıyla hastayla uyum gösterecek bir pankreas dokusunun geliştirilmesi bilim adamlarının şu ana dek hedeflediği nokta konumundaydı. UC San Francisco araştırmacıları da yaptığı kök hücre çalışmada bunu hedeflemişler. Aslına bakılırsa bu grup da diğer araştırmacı ekipler gibi kök hücrelerden pankreasın beta hücrelerini üretmek üzere yola koyulmuşlar.

Daha önceki denemelerde belli bir aşamadan sonra hücrelerin gelişiminin durması ve pankreas dokusunun beta hücrelerine farklılaşamaması sonucunda insülin üreten doku elde edilememekteydi.

Langerhans adacıkları taklit edildi

Bunun üzerine ortadaki engele yönelik çözüm arayışına giren uzmanlar çareyi sağlıklı bir insanın pankreas dokusundaki Lanherhans adacıkları yapısını taklit etmekte bulmuş. Kök hücreler üzerindeki işlemi bu sefer yapay odacıklar içerisinde tekrarlayan araştırmacılar daha önceki takılıp kalınılan aşamayı geçerek olgunlaşmış dokuyu elde edebilmişler hatta yapılan inceleme sonucunda kültür örneğinde henüz tam olarak anlaşılmayan alfa ve delta hücrelerinin de varlığı saptanmış.

Son olarak uzmanlar fareler üzerinde yaptıkları denemelerde de başarılı sonuç elde ederken ilerleyen dönemde dokuyu insanlara nakledilebilir hale getirmeyi amaçlıyorlar. Eğer çalışma yolunda giderse sadece ABD sınırlarında bile 1.5 milyonu bulan hasta için etkin bir tedavinin önü açılmış olacak.