ABD’nin ardından Rusya da Açık Semalar Anlaşmasından ayrılma kararı aldı

Çıkar dengeleri ciddi zarar gördü
Yorumlar

Askeri faaliyetlerde şeffaflığı teşvik etmek, silah kontrolünü ve diğer anlaşmaları gözlemlemeyi kolaylaştırmak amacıyla silahsız keşif uçuşlarına izin veren Açık Semalar Anlaşması'nı (ASA) imzalayan ülkeler arasında bulunan iki süper güçten ikincisi de anlaşmadan ayrılacağını duyurdu.

1992 yılında 34 ülkenin katılımıyla imzalanan ve 2 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren anlaşmadan ayrılan ABD’yi takip etme kararı alan Rusya da ASA’dan çıkacak. O dönem Donald Trump yönetiminde olan ABD hükümetinin 22 Mayıs 2020’de aldığı karar kapsamında beklenmesi gereken 6 aylık sürenin dolmasını müteakip, ASA’ya imza atan süper güçlerinden ilki olan ülke 22 Kasım 2020 itibariyle anlaşmadan çekilmişti.

ABD’nin anlaşmadan çekilmeye gerekçe olarak, Rusya’nın uçuşa yasak olan Hawaii ve diğer bazı Amerikan üsleri üzerinde uçuşlar düzenlediğini tespit etmesi gösterilmişti. Aynı dönemde Rusya ise ABD’yi suçlayarak ülkenin, Rusya’daki Kaliningrad ve Gürcistan’daki üsler üzerinde uçuş gerçekleştirdiğini iddia etmişti.

Çıkar dengeleri ciddi zarar gördü

Rusya’nın anlaşmadan çekilmesine yönelik ülke dışişleri bakanlığından yapılan açıklamada “Anlaşmaya imza atan ülkeler arasından sağlanan çıkar dengesinin büyük bir zarar gördüğü değerlendirilmektedir.” ifadelerine yer verildi. Rusya ayrıca, ABD’nin anlaşmadan çekilmesini müteakip Moskova yönetiminin anlaşmayı canlı tutma çabasına Washington’a bağlı müttefiklerin kayıtsız kaldığını da söyledi.

Ülkemizin de imza koyduğu ASA, dünya üzerinde bugüne kadar imzalanmış en teknik ve detaylı anlaşma olarak gösteriliyor. Anlaşmanın dikkat çekici bir diğer özelliği ise teknolojik gelişmelere paralel olarak sürekli yenilenmesi gerekliliği olarak gösteriliyor. (Kaynak)

Anlaşmanın genel kurallarına aşağıda göz atabilirsiniz

Gözlem uçuşu mesafesi ülkenin arazisinin büyüklüğü ile orantılı olarak hesaplanır.
Gözleyen taraf Antlaşma kurallarına uymak kaydı ile istediği rotayı uçmakta serbesttir. Gözlenen ülke sadece güvenlik, meteoroloji gibi konularda uyarılarda bulunabilir ancak uçup uçmama kararı gözleyen ülkeye ait olup hiçbir yasak bölge sınırlaması bulunmaz.
Gözlenen ülke uçuş güvenliği, hava yolu trafikleri gibi konularda gerekli koordineleri yapar.
Gözlem uçuşu esnasında antlaşmaya taraf olmayan ülke topraklarına 10 km'den daha fazla yaklaşılmaz.
Gözlem uçağı optik, infrared(IR), radar elektromanyetik bandlarında panoramik, framing, video ve SAR algılayıcıları ile donatılabilirler.
ASA Gözlem Uçağı üzerinde bulunan ve gözlem uçuşunda kullanılacak tüm algılayıcıların taraf ülkelerin gönderdiği uçuş, uzaktan algılama ve antlaşma uzmanları tarafından belgelenmesi (onaylanması) gereklidir.
Sanayi casusluğu yapılmaması için gözlem uçuşu esnasında optik algılayıcılar ile 30 cm, IR algılayıcılar ile 50 cm, SAR prensibine çalışan algılayıcılarla ise 3 m'den daha iyi çözünürlüklü görüntü alınmaz.
Gözlem uçuşu farklı ülkelerle müşterek olarak icra edilebilir.
Gözlem uçuşundan elde edilen görüntüler antlaşmaya dahil diğer ülkeler tarafından istendiğinde paylaşılabilir (görüntülerin paylaşıldığı tüm üye ülkelere duyurulur).