Artemis 1 fırlatma saati yaklaştı: NASA Ay görevi nasıl olacak?

NASA’nın şimdiye kadarki en güçlü roketi
Mars’a ilk büyük adım
Planlı tek test uçuşu
Apollo’dan daha derinlere inecek
Artemis 1 görevi için bütçe aşıldı
Tanıdık parçaları kullanıyor
İnsansız uçuş
Yorumlar

Erkan Calp

Teknoloji Editörü

NASA’nın Ay’a göndereceği yeni uzay aracı SLS, bugün fırlatılacak. SLS - Space Launch System (Uzay Fırlatma Sistemi) olarak bilinen uzay aracı, Orion adında kapsülü Ay’ın yörüngesine taşıyacak. Ay ve çevresinde 42 gün sürecek görev, mürettebatsız olarak yapılacak. NASA’nın yeni uzay fırlatma sistemi, Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden bugün TSİ 15.33'te fırlatılacak. İşte Artemis 1 görevi hakkında tüm bilinenler:

NASA’nın şimdiye kadarki en güçlü roketi

Artemis 1 görevi için kullanılacak uzay aracı (SLS), astronotları Ay’a gönderen Satürn V roketinden yaklaşık %15 daha fazla itme gücü üretiyor. Sovyetler Birliği’nin 1960’larda daha güçlü roket yaptığı ancak tüm test uçuşlarının başarısız olduğu biliniyor. Şu anda SpaceX Falcon Heavy, uçan en güçlü roket. SLS, fırlatıldıktan sonra Elon Musk’dan da tacı alacak.

Mars’a ilk büyük adım

Artemis 1 görevi, astronotların 50 yıl sonra Ay’ın yüzeyine geri dönmelerinin önünü açacak. İlk test uçuşunda Ay’ın çevresine mürettebatsız Orion kapsülü gönderilecek, görev boyunca birçok teknoloji test edilecek. Artemis göreviyle asıl hedeflenen, Ay’ın etrafındaki yörüngeye bir giriş kapısı yerleştirmek ve Ay yüzeyinde kalıcı bir üs inşa etmek. NASA’nın Artemis 1 görevi, 2030’larda gerçekleştirilmesi planlanan Mars görevlerinin temelini oluşturacak.

Planlı tek test uçuşu

NASA’nın 2024’te insanlı uzay aracı fırlatma planı var; bunun öncesinde aylar öncesinden planlanan ve büyük bütçeler ayrılan tek test uçuşu bugün gerçekleştirilecek. Başka bir test uçuşu gerçekleştirilmeyeceğinden (en azından şu an için planlama bu yönde) NASA’nın 10 Ekim’e kadar sürecek görevde öğrenebileceği her şeyi öğrenmesi gerekiyor.

Apollo’dan daha derinlere inecek

Orion, insanlar için tasarlanmış herhangi bir uzay aracı çok daha uzak mesafeye, Ay’ın ötesine gönderilecek. Apollo astronotları bile bu kadar uzun mesafeye yolculuk etmedi. Dünyadan 450.600 kilometre uzaklaşacağı söyleniyor.

Artemis 1 görevi için bütçe aşıldı

NASA’nın yeni uzay fırlatma aracının 10 milyar dolara mâl olması bekleniyordu ancak toplam harcama iki katına çıkarak 20 milyar doları aştı. Bu rakam yalnızca roket için. Orion ve Artemis programının diğer bileşenlerinin geliştirilme maliyeti de eklendiğinde çıkan rakam; 2025 yılına kadar 93 milyar dolar. Elon Musk ve SpaceX, daha fazla yük kapasitesine sahip daha güçlü bir sistem olan Starship’i 10 milyar dolar veya daha az maliyetle geliştirmeyi bekliyor.

Tanıdık parçaları kullanıyor

SLS’in geliştirilme aşaması çok uzun sürmesine rağmen ana bileşenleri sıfırdan geliştirilmedi, zaten var olan parçalar kullanıldı. Space Shuttle’ı birçok kez yörüngeye gönderen Aerojet Rocketdyne RS-25 motorları gibi. Daha da ilginci, uçuş bilgisayarının 1998’den kalma, artık kullanılmayan G3 Macintosh Powerbook’u çalıştıran işlemciyle aynı tip işlemciden güç alması.

İnsansız uçuş

Ay ve Dünyanın büyüleyici görüntüsünü bir oyuncağın gözünden göreceğiz. Amazon’un sesli asistanı Alexa’nın özel bir versiyonu kapsülün bilgisayarına yüklenmiş durumda. Sesli asistanla Orion’un sistemlerini takip etmek ne denli mümkün olacak? NASA, bunun testini yapacak. Bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz uzay aracının sesle kontrol edilmesi de çok yakında gerçekleşecek gibi duruyor.