Çin dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısını kurabilir

Çin, yüksek enerji fiziğinde dünya lideri olmak istiyor
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Çin dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısını kurabilir — Çin merkezli yayın kuruluşu SCMP’in haberine göre dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısının inşası önümüzdeki üç yıl içinde Çin'de başlayabilir. **Circular Electron Positron Collider** (CEPC - Dairesel Elektron Pozitron Çarpıştırıcısı), olarak adlandırılan bu projenin yaklaşık olarak **5 milyar** **dolara** (36 milyar yuan) mal olması bekleniyor. Proje için hükümet onayı beklenirken yapım sürecinin **10 yıl süreceği** belirtiliyor.

Çin, yüksek enerji fiziğinde dünya lideri olmak istiyor

CERN tarafından inşa edilen Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) deneylerinde protonları ve ağır iyonları kullanıyor. Burada yapılan deneylerde atom parçacıklarına kütlelerini veren Higgs bozonunun keşfi gerçekleştirilmişti. Çin’in CEPC projesinde de elektronlar ve pozitronlarla - onların antiparçacıklarıyla - çalışılarak bu parçacıkların doğalarının anlaşılması amaçlanacak.

Belirtilenlere göre CEPC, elektron ve pozitronların parçalamadan önce son derece yüksek enerjilere hızlandırılabileceği 100 km’lik bir tünele sahip olacak. Halihazırda LHC’deki tünelin uzunluğu 27 kilometre boyutunda. Ancak CERN, LHC’nin yerini alması planlanan 100 km’lik dev parçacık hızlandırıcı Geleceğin Dairesel Çarpıştırıcısı (FCC- Future Circular Collider) üzerinde çalışıyor.

CEPC projesini Pekin'deki Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsü Müdürü Wang Yifang, proje inşaatının 2027 yılına kadar başlayabileceğini söylüyor. Ancak yukarıda da dediğimiz gibi, öncelikle projenin onay alması gerekiyor. Bununla birlikte önerilen maliyet rakamı da açıkçası soru işaretleri oluşturuyor. Zira CERN’in aynı uzunluktaki FCC için ortalama olarak 20 milyar dolarlık bir yatırımın gerektiği söyleniyor.