Palm yağı dosyası: Neden zararlı? Türkiye'de durum ne?

Palm yağı nedir?
Palm yağı neden zararlı?
Palmiye yağının özellikleri ne?
Palm yağı çikolatadan şampuana kadar birçok üründe mevcut
Türkiye'de bilimsel çalışma yapılması kararlaştırıldı
Yorumlar

Palm yağı nedir?

Son dönemde kakaolu fındık ezmesi Nutella ile gündeme gelen palm yağı, Afrika kökenli palm ağacında yetişen palm meyvesinden elde edilen ve yenilebilir bir tür bitkisel yağdır. Günümüzde Afrika, Kuzey Amerika ve Asya'da yetiştirilen palm yağı için sıcaklık ve yağışın bol olduğu coğrafyalar oldukça uygun. Yağmur ormanlarında bol miktarda bulunduğu için bu bölgelerde plantasyon (tarım) alanları yaratmak isteyen üreticiler yüzlerce ağacı yok ediyor. Böylelikle orangutanlar başta olmak üzere birçok canlı türününyaşam alanları ellerinden alınıyor ve adeta ölüme terk ediliyor.

Yılda ortalama 50 milyon ton üretilen palm yağı, dünyanın bitkisel yağ ihtiyacının yüzde 30'luk bölümünü karşılıyor. Neredeyse her evde farklı ürün grupları içerisinde yer alan yağın hektar başına 10 kat daha verimli üretilmesi ise talebin artmasındaki en önemli nedenlerin başında geliyor.

Palm yağı neden zararlı?

Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından yayınlanan rapora göre bitkisel yağlarda ve gıdalarda, glisidil yağlı asit esterleri olarak adlandırılan işlenmiş atıkların (kontaminant) yer aldığı açıklandı. Edinilen bilgilere göre hayvansal ve bitkisel yağlarda doğal olarak varolan -tatlı, renksiz ve kokusuz bir sıvı olan- gliserol özlü işlenmiş atıkların palm yağı ve diğer bitkisel yağlarda bulunduğu ifade ediliyor.

Özellikle Batı Afrika’da üretilen ve birçok gıda ürününde yer alan bu yağ bireylerde tümörlere yol açtığı düşünülen glisidol oluşumuna neden oluyor. Rapora göre doğal kırmızı renginin ve kokusunun giderilmesi için 200 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda rafine edilen hurma yağı diğer tüm bitkisel yağlardan çok daha tehlikeli.

Palmiye yağının özellikleri ne?

- Trans yağ asitlerini içermiyor.
- Antioksidan özelliği olduğu biliniyor.
- Omega-6 yağ asidi içeriyor.
- Yüzde 10 çoklu doymamış, yüzde 40 tekli doymamış ve yüzde 50 oranında doymuş yağ asitleri içeriyor. Diğer bir deyişle bütün yağ türlerinin bileşimini oluşturuyor.
- 700 ile 1000 ppm oranında en zengin karoten kaynağı olarak biliniyor. Toplam karoten miktarının ise yüzde 90’lık bölümünü beta ve alfa karoten oluşturur.

Palm yağı çikolatadan şampuana kadar birçok üründe mevcut

Raporda direkt Nutella’nın üreticisi Ferrero’yu hedef göstermeyen Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi, palm yağının yasaklanması gerektiğini aksi halde insan yaşamı için büyük sorun teşkil edeceği görüşünde. Ferrero ise yayınladığı resmi açıklamada iddiaların asılsız olduğunu savunuyor. Uzmanlar 2014 yılını 8.4 milyar avro kazanç ile kapatan Nutella'nın tamamen maddi sebepler yüzünden iddiaları kabul etmek istemediğini belirtiyorlar.

Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizdeki gıda sektöründe de yaygın olarak kullanılan palm yağı ruj, şampuan, vücut losyonu, dondurma, deterjan, margarin, çikolata, bisküvi, bebek mamaları, sabun, paketlenmiş ekmek ve dondurulmuş gıda gibi neredeyse diğer birçok üründe farklı amaçlarla kullanılıyor.

Türkiye'de bilimsel çalışma yapılması kararlaştırıldı

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün yanı sıra Dünya Sağlık Örgütü, EFSA'nın raporunun ardından bazı uyarılarda bulundu ancak tüketicilere palm yağı kullanmamaları konusunda herhangi açık bir öneride bulunmadı. Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi de gıdalarda palm yağını yasaklamamayı tercih etti. Tüm gelişmelere rağmen özellikler yurt dışında ürünlerin toplatılması için kampanya başlatıldı.

Ülkemizde konuyla ilgili açıklama yapan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ise Türkiye’de şu ana kadar bir olumsuzluğun tespit edilmediğini, çıkan haberlerin ardından palm yağı kullanılan ürünlerle ilgili bilimsel çalışma yapılmasının kararlaştırıldığı aktarıldı. Diğer taraftan Prof. Dr. Canan Karatay palmiye yağının trans yağ olduğunu ve trans yağların ise insan vücudunda kanser yaptığının kanıtlandığını belirtti. İşlem görmüş bütün yağlarda trans yağların bulunduğunun altını çizen Karatay kesinlikle uzak durulması gerektiğini söylüyor.

Türkiye'de satılan ve içerisinde palm yağı bulunan ürünler için forumumuzdaki bu konuyu ziyaret edebilirsiniz.