Dünyayı bekleyen büyük tehlike: Grönland buzulları hızla eriyor

Grönland ciddi tehlike altında
Grönland buzulları dünyanın en büyük barajına dönüştü
Deniz seviyesinin yükselmesinin en büyük nedeni
Yorumlar

Uğur Seven

Teknoloji Editörü

Dünyayı bekleyen büyük tehlike: Grönland buzulları hızla eriyor

Cambridge Üniversitesi'nden bir ekip, Grönland buz tabakasının tepesindeki erimiş su göllerini inceliyor. Son sonuçlar, suyun buzun içine çatlaklar yoluyla nüfuz ettiğini ve aşağıdan yukarıya erimeye neden olduğunu gösteriyor.

Grönland ciddi tehlike altında

Araştırmacılar, buzulların yüzeyinden tabana akan büyük miktardaki eriyik suyunun neden olduğu buz tabakasının tabanında "benzeri görülmemiş" bir erime hızı tanımladılar. Eriyik su aktığında, enerji, büyük barajların elektrik üretmesine benzer şekilde ısıya dönüşüyor. Bu etki, özellikle Antarktika dahil, Dünya'nın kutuplarına yakın bölgelerde fark edildi. Grönland buz tabakasındaki buzun erimesi, daha sonra erimeye katkıda bulunan "erimiş su göllerinin" oluşumuna yol açıyor. Benzer bir döngü, dağın tepesindeki buzullarda da meydana gelmekte.

Eriyik suyunun "yağlayıcı" etkisi, buzulların hareketi ve okyanusa dökülen buz miktarı üzerinde güçlü bir etkiye sahip, ancak 1 km'den daha büyük derinliklerde yapılan ölçümler, buzulların, özellikle Grönland'da ciddi risk altında olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, buz tabakasının tabanındaki erime oranını ölçmek için, British Antarctic Survey tarafından geliştirilen ve daha önce Antarktika'daki yüzen buz tabakalarında kullanılan bir teknik olan radyo yankı sondajını kullandılar.

Grönland buzulları dünyanın en büyük barajına dönüştü

Dr. Thun Yang Young, "Bu yöntemin Grönland'daki hızlı hareket eden bir buzulda da işe yarayacağından emin değildik" dedi. Ona göre, Antarktika'ya kıyasla, Grönland'daki buz çok hızlı bir şekilde deforme oluyor ve yaz aylarında burada çok fazla erimiş su var, bu da işi zorlaştırıyor.

"Buz tabakalarının ve buzulların bazal erimesini inceleyerek, sürtünme, jeotermal enerji, su donduğunda açığa çıkan gizli ısı ve üst kattaki ısı kayıpları gibi ısı kaynaklarına bakıyoruz. Fakat daha önce, akan eriyik suyunun ürettiği ısıya dikkat etmemiştik. Yüzeyde oluşan suda çok fazla yerçekimi enerjisi depolanır ve düştüğünde enerjinin bir yere gitmesi gerekir." diyor Cambridge Kutup Araştırmaları Enstitüsü'nden Profesör Paul Kristoffersen verdiği demeçte.

Uzmanlar, buzulun aşağıdan yukarıya erimesinin Grönland buz tabakasının dinamik davranışını anlamayı ve gelecekteki değişiklikleri tahmin etmeyi zorlaştırdığını söylüyorlar. Zira yaz mevsiminde buzulun üzerindeki erime alanı 1 milyon km³'e yükselmekte, bunun sonucunda da Grönland buz tabakası dünyanın en büyük 10 hidroelektrik santralinin toplamından daha fazla hidroelektrik üretmekte. Ayrıca bu çalışma, küresel deniz seviyesi yükselişinin tahminlerine henüz dahil edilmemiş olan buz tabakasının kütle kaybı mekanizmasının ilk somut kanıtlarını sunuyor.

Deniz seviyesinin yükselmesinin en büyük nedeni

Grönland buz tabakasının erimesi şu anda deniz seviyesinin yükselmesine en büyük katkıyı sağlıyor. Bu nedenle, bilim insanlarının buz tabakasının daha fazla iklim değişikliğine nasıl tepki vereceğini anlaması son derece önemli. Buzulların aktif olarak yok edilmesinin tüm dünya için sonuçları olacak.

Daha önce uzmanlar Grönland'daki toplam buz kaybını hesaplamış ve 2002'den beri buz tabakasının 4.700 gigaton kaybettiği ortaya çıkmıştı.