Türkiye, jeotermal enerji ile en büyük lityum üreticisi olabilir

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Türkiye, jeotermal enerji ile en büyük lityum üreticisi olabilir — Türkiye, sahip olduğu **jeotermal enerji** potansiyelinin **yalnızca yüzde 10**’unu kullanıyor. Ancak uzmanlara göre, mevcut altyapı ve kaynaklarla bu kapasite **10 katına çıkarılabilir**. Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) Başkanı Ufuk Şentürk, Türkiye'nin sadece **elektrik** üretiminde değil, **tarım** ve **konut** ısıtmasında da jeotermal enerjiyi çok daha yaygın bir şekilde kullanabileceğine dikkat çekiyor.

Anadolu Ajansı'nın Enerji Terminali Programı'na konuk olan Şentürk, Türkiye'nin 1735 megavatlık jeotermal kurulu güce sahip olduğunu belirtti. 65 santralden elde edilen bu kapasiteyle yılda yaklaşık 11 gigavat elektrik üretildiğini söyleyen Şentürk, bunun Türkiye'nin elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 4'ünü oluşturduğunu ifade etti.

Jeotermal enerjide atılım şart

Elektrik dışında Türkiye’de halihazırda 7 bin hektarlık alan, jeotermal kaynaklarla ısıtılan seralarla kaplı. 160 bin konut da aynı şekilde jeotermal kaynakla ısınıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın teşvikleriyle bu alanda hızlı bir büyüme gözlemlenirken, 28 bin dönüm Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sera Bölgesi’nin inşası da sürüyor.

Lityumda gizli hazine

Jeotermalin sunduğu bir diğer stratejik fırsat ise yer altı sularıyla birlikte çıkan nadir mineraller. Türkiye’de jeotermal enerji santralleri için açılan yaklaşık 1000 kuyudan her saat 100 bin ton sıcak su yer yüzüne ulaşıyor. Bu suyla birlikte lityum, sezyum, selenyum ve silisyum gibi kıymetli elementler de çıkarılıyor.

Şentürk, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE), Afyon Kocatepe Üniversitesi ve Almanya ile yürütülen ortak projelerle, bu minerallerin ayrıştırılması konusunda önemli adımlar atıldığını söyledi. Özellikle lityum açısından Türkiye’nin küresel bir güç olabileceğine dikkat çekti. Almanya’da çıkarılan sıcak sudan lityumu ayıran bir tesisi ziyaret ettiklerini söyleyen Şentürk, şu ifadeleri kullandı;

“Bu tesiste aşağı yukarı litrede 100 ppm civarında lityum kaynağı mevcut. Ancak onlar kuyuları deliyorlar, para harcıyorlar ve su yeryüzüne çıkardıktan sonra bunu ayrıştırıyorlar. Biz de İYTE ve Afyon Kocatepe Üniversitesi'nde laboratuvar ortamında kendi kaynaklarımızdan bunu elde etmeyi başardık. Bizde oranlar biraz daha düşük, 20 ppm civarında, yani Almanya'nın beşte biri ama yatırım maliyetimiz yok. Sadece akan suyun içinde bunları almamız gerekiyor.”

Lityumun ayrıştırılmasında maliyetlerin düşürülmesi yönünde çalışmaların yürütüldüğünü söyleyen Şentürk, sözlerini şöyle tamamladı:

"Ülkemizdeki lityum kaynağı sadece bugün dünyada kullanılan lityumun toplamına eşit. Yani dünyada 2024 yılında çıkarılan lityum miktarı 36 bin ton. Ülkemizde mevcut yıllık çıkarılabilir lityum miktarı 35 bin ton. Yani dünyanın en büyük lityum üreticisi olabiliriz. Bunun ne kadarını elde edebiliriz? AR-GE çalışmaları hem Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafında hem üniversiteler tarafında devam ediyor. Yüzde 10'unu bile elde etsek dünyada yine en fazla lityum kaynağına sahip ülkelerden biri olacağız."