Füzyon enerjisinde Greenwald limitinin 10 katına ulaşıldı

Füzyonda bir eşiğe daha ulaşıldı
Nasıl yaptıklarını kesin olarak bilmiyorlar
Greenwald limiti nedir?
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Bildirimi Aç Bildirim Açık

Füzyon enerjisinde Greenwald limitinin 10 katına ulaşıldı — Eğer net-pozitif **füzyon enerjisi** elde edilecekse bunun için öncelikle yüksek yoğunluğa ulaşmak gerekiyor. Zira ne kadar çok atom çekirdeği birbirine çarparsa, reaksiyon o kadar verimli olmakta. Yaklaşık 40 yıl önce Martin Greenwald, tokamak plazmalarının kararsız hale geldiği bir yoğunluk sınırı tespit etmiş bu, **Greenwald limiti** olarak adlandırılmıştı. On yıllar boyunca bu sınır, en iyi ihtimalle iki kat aşıldı. Ancak şimdi fizikçiler, Greenwald limitinin **10 katında kararlı** olan bir **tokamak** plazması üretmeyi başararak tarihi bir işe imza attılar.

Füzyonda bir eşiğe daha ulaşıldı

Ancak bu tasarım aynı zamanda plazmada kararsızlıklara da yol açabiliyor: yoğunluğu arttıkça, plazma daha türbülanslı hale geliyor ve plazmanın tüm enerjisini duvara vermesine ve soğumasına neden oluyor. Araştırma ekibi Madison Symmetric Torus ya da MST adında bir tür tokamak cihazını kullandı. Wisconsin Üniversitesi'ne göre, diğer tokamaklardan farklı olarak MST plazmalarını barındıran metal halka kalın ve oldukça iletken, bu da daha kararlı çalışmaya izin veriyor.

Nasıl yaptıklarını kesin olarak bilmiyorlar

Bununla birlikte araştırma ekibi, sonuçları konusunda da ihtiyatlı davranıyor. Bilim insanları, elde ettikleri sonuçların düşük manyetik alanlı, düşük sıcaklıklı bir plazmada elde edildiğine dikkat çekiyor. Yine bunu yapan ilk kişiler onlar ve araştırmalara devam ederek ölçeği büyütmek istiyorlar.

Greenwald limiti nedir?

Füzyon reaksiyonunda plazma basıncı, manyetik alan basıncında belirli bir eşiği aştığında tokamak içerisinde plazmanın muhafaza edilmesi ve reaksiyonun ilerletilmesi bozuluyor veya kararsızlıklara sebebiyet veriyor. Ayrıca bu limitin aşılması, tokamak'ın kendisine de büyük zararlar verebilir.

Daha önceki haberlerimizde aktardığımız gibi, tokamak’lar ve stellarator gibi nükleer füzyon reaktörlerinde amaç, füzyon reaksiyonlarının gerçekleşebileceği ve büyük miktarlarda enerji üretilebileceği koşullara ulaşmak ve bu koşulları sürdürebilmektir. Buradaki en önemli zorluklardan biri, füzyon için gerekli olan aşırı sıcak plazmayı kontrol etmek ve sürdürülebilir halde tutmaktır.

Kaynakça https://interestingengineering.com/energy/tokamak-plasma-stable-10x-greenwald https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.133.055101