Gelişmiş nükleer santraller üzerine

Gelişmiş Reaktör Tasarımları
İtirazlar
Aynı Tas Aynı Hamam
Yorumlar

Nükleer enerji savunucuları uzun zamandır safça bir iyiliğe yönelimlidir. Ya da dışardan biz böyle yorumluyoruz. 1954 yılında Atom Enerjisi Komisyonu Başkanı Lewis Strauss nükleer kaynaklı enerjinin gelecekte başka enerji türleriyle karşılaştırılamayacak kadar ucuz olacağını söylemişti. Günümüzde ise tam tersi şekilde nükleer enerji elektriğin en pahalı biçimlerinden birisi.

Strauss'un bu komisyondaki takipçisi/halefi olan Nobel ödüllü Glenn Seaborg, 1971'de nükleer enerjinin 2000 yılına kadar neredeyse tüm dünya elektriğini üreteceğini öngördü. Bugün nükleer enerjinin dünya elektriği içerisindeki payı sadece %10'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nde bu sayı yaklaşık %20 ve ülkenin yaşlanan reaktör filosunun yaklaşık üçte biri daha ucuz elektrik kaynaklarıyla rekabet için hala direniyor. Ancak yeni enerji trendlerine bakılırsa bu direniş çok uzun sürmeyebilir.

Öte yandan iklim değişikliğini ele almak için nükleer gücün rolünü genişletmek isteyen insanlar da hala mevcut. Çünkü doğal gaz ve kömür gibi yakıtlara karşın, düşük karbonlu bir elektrik kaynağı olarak bariz bir avantajı da var. Ancak geçmişteki kötü deneyimlerden bilindiği üzere ciddi güvenlik ve sağlık tehlikesi de barındırıyor ki kötü sonuçları düşünmek bile korkutucu. Ve herhangi bir sorunda etki yüz binlerce yıl boyunca sürüyor. Burada Chernobyl dizisini hatırlamadan geçemiyoruz.

Gelişmiş Reaktör Tasarımları

Bazı cesur nükleer enerji geliştiricileri bugün bir çözüm olarak "gelişmiş" reaktör tasarımı dedikleri şeyi teşvik ediyorlar. Burada onu "gelişmiş" yapan, geleneksel reaktörlerdeki radyoaktif maddeyi soğutmak için kullanılan hafif su (light-water) su reaktörleri olarak adlandırılan reaktörlerden farklı olarak sıvı sodyum, helyum ve erimiş tuz maddeleriyle soğutma yapıyor olması. Kimileri için bu nükleer enerji santrallerini daha güvenilir yapabilecek ve önümüzdeki on yıl içinde nükleer enerji şimdiye kadar yaşamadığı bir düzey prime time yaşayacak. Ancak bu yine nükleer savunucularının hüsnükuruntuları olabilir pekala.

İtirazlar

Bu tasarımın ucuz, güvenli ve emniyetli bir nükleer enerji biçimi olabileceğinin yankısı şimdiden karbon emisyonlarını azaltma için her türlü yolu arayan Biden yönetiminin dikkatini çekti bile. Dediğimiz gibi nükleer enerji karbon emisyonu açısından çoğu fosil yakıttan daha iyi durumda. Ama Endişeli Bilim İnsanları Birliği'ne (UCS) göre nükleerdeki bu yeni gelişme, nükleer enerji savunucularının yeni safça iyiye yorduğu yeni bir gelişmeden başka bir şey değil. UCS'nin geçen aylarda yayınlanan "Gelişmiş" Her Zaman Daha İyi Değildir isimli 140 sayfalık raporuna göre eğer nükleer enerji, savunucularının dediği gibi iklim değişikliğini önlemek için gerekliyse ve bu yeni reaktör tasarımları bunun için bir çözüm sunabilecekse, yeni reaktörlerin daha emniyetli, daha güvenli ve eskilerle karşılaştırıldığında belirgin faydalarının olması gereklidir. Raporun baş yazarı Dr. Edwin Lyman'a göre ise incelenen hiçbir yeni tasarımlı reaktör bu gereksinimleri sağlamıyor ve bu tasarım olayı düpedüz bir yutturmacadan ibaret.

Aynı Tas Aynı Hamam

Esasen UCS'nin raporuna göre bu yeni tasarımda daha az uranyum kullanılacak ve bu az uranyumdan daha iyi verim alınacak. Ancak uzun zaman izolasyon gerektiren atıklar verilmeye devam edecek. Öte yandan Lyman'a göre güvenlik söz konusu olduğunda (ki yeni tasarımların asıl olayı bu deniyodu) yeni reaktörler geleneksel reaktörlerden önemli ölçüde daha kötü. Rapora göre su yerine kullanılan maddeler suya veya havaya maruz kaldığında yanabilir ve çekirdek erimesine neden olup kontrol edilemeyen güç artışları yaşanabilir. Hal böyle olunca yeni reaktörlerde çok büyük faydalar olmadığı raporda gözle önüne seriliyor.