Güneş, benzeri yıldızlara göre 5 kat daha az aktif: Bu durum ne anlama geliyor?

Son 9 bin yılı kapsayan araştırma
Yorumlar

Bahtiyar Ergülü

Teknoloji Editörü

Güneş, benzeri yıldızlara göre 5 kat daha az aktif: Bu durum ne anlama geliyor?

Güneş'in ilk zamanlarda ne kadar aktif olduğunu bulmanın bir yolu olmadığından, bilim insanları sadece yıldızlara başvurabilirler. Max Planck Güneş Sistemi Araştırma Enstitüsü'nden(MPS) bilim insanları Güneş'in diğer yıldızlara kıyasla "normal" davranıp davranmadığı araştırdı.

Güneş , Güneş'le benzer dönüş süresine sahip 369 yıldız ve dönüş süresi bilinmeyen 2500'den fazla yıldızla yapılan bir araştırmada Max Planck Enstitüsü gökbilimcileri, Güneş'in benzer özellik gösteren yıldızlara göre çok daha az aktif olduğunu buldu ve bunu Güneş'in bir tür “orta yaş krizinin” ortasında olabileceği şeklinde açıkladılar.

Yeni araştırmalarda, gökbilimciler NASA'nın Kepler Uzay Teleskobu ve Avrupa Uzay Ajansı'nın Gaia yıldız haritalama misyonu tarafından toplanan verileri kullandılar. Veriler 11 yıllık bir zaman aralığında toplanmış olmasına rağmen yaklaşık son 9 bin yıllık zamanı açıklayabilir. 1610'dan bu yana Güneş'i kaplayan güneş lekelerinin kayıtları, ağaç halkalarındaki ve buz çekirdeklerindeki belirli elementlerin seviyeleri, son 9000 yıl boyunca Güneş aktivite seviyesi hakkında sonuçlar çıkarmayı sağlar.

Son 9 bin yılı kapsayan araştırma

Araştırmacılar, belirleyici özelliklerde Güneş'e benzeyen aday yıldızları seçtiler. Yüzey sıcaklığı, yaş, hidrojen ve helyumdan daha ağır elementlerin oranına ek olarak, araştırmacılar her şeyden önce kendi eksenlerinde dönüş sürelerine baktılar. (Güneş'in kendi ekseni etrafında dönüş süresi 24.5 gün)

MPS direktörü ve yeni yayının ortak yazarı Prof. Dr. Sami Solanki; "Bir yıldızın kendi ekseni etrafında dönme hızı çok önemli bir değişkendir. Manyetik alan, faaliyetteki tüm dalgalanmalardan sorumlu itici güçtür.”diyor. Bir yıldızın dönüşü, içindeki dinamo sürecinde manyetik alanının oluşturulmasına katkıda bulunur. Manyetik alanın durumu, Güneş'in ne sıklıkta yüksek enerjili radyasyon yaydığını ve şiddetli patlamalarda parçacıkları uzaya ne kadar yüksek hızlarda fırlattığını belirler.

Araştırmacılar, 369 yıldızı, Güneş'in kendi ekseni etrafındaki dönüş süresine benzer olması sebebiyle seçtiler. Güneş'in kendi ekseni etrafında dönüş süresi olan 24.5 günü baz alan araştırmacılar, öncelikle dönüş süresi 20 - 30 gün olan yıldızlarla Güneş'i kıyasladılar.

Aktif ve aktif olmayan fazlar arasında Güneş ışınımı ortalama %0.07 oranında dalgalanırken, benzer dönüş süresine sahip yıldızlar çok daha büyük(yaklaşık 5 kat) dalgalanmalar gösterdi.

Araştırmacılar, dönüş süreleri bilinmeyen 2500'den fazla Güneş benzeri yıldızı da inceledi. Parlaklıkları diğer gruba göre çok daha az dalgalandı ve Güneş'in sonuçlarına yakın sonuçlar ortaya koydular.

Bu durum iki farklı yoruma yol açtı. Bunlardan ilki; bilinen ve bilinmeyen dönüş periyodu olan yıldızlar arasında hala açıklanamayan temel bir fark olabilir. Diğeri ise Güneş'in yaklaşık 4 milyar yıldır var olduğu ancak son 9 bin yıllık aktivitesi araştırıldığıdır. Yani Güneş, uzun yaşantısına kıyasla bu süre içerisinde belirli bir dönemden geçiyor olabilir.

Sonuç olarak, Güneş'in aktivitesinin diğer 369 yıldıza kıyasla düşük olması Dünya için olumlu bir durum. Güneş'in aktivitesinin artması yaydığı radyasyonu ve yüzeyinde gerçekleşecek patlamaları artıracağı için Dünya'ya olumsuz sonuçlar doğurabilir.