UUİ’de görevli bir astronot, Dünya’daki ay taşıtı prototipini yörüngeden kontrol etti

Yorumlar

Avrupa Uzay Ajansı (ESA) adına Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) görev yapan bir astronot, Etkileşim (Interact) adı verilen ay taşıtını yörüngeden kontrol etti. 18 Kasım’da gerçekleştirilen Analog-1 adlı deneyde astronot, Hollanda’daki engel parkurunda bulunan taşıtı 30 dakika süresince uzaktan kumanda aracılığıyla yönetti.

Luca Parmitano isimli astronotun görev aldığı deney, ileride düzenlenecek uzay görevleri için oldukça önemli. Zira mevcut teknoloji kapsamında yetkililerin ellerinde iki strateji bulunuyor. Bunlardan ilki gezegen yüzeyine insan göndermeyi tercih etmek diğeri ise seçeneği bir robottan yana kullanmak olarak karşımıza çıkıyor.

Her iki alternatifin ise haliyle hem avantajları hem de dezavantajları bulunuyor. Robotlara kıyasla daha zeki ve fiziksel olarak daha yetkin olan insanlar tercih edildiğinde karşımıza; hayati risk, yüksek maliyet ve uzay kıyafetlerinin getirdiği bir takım sorunlar çıkıyor. Öte yandan işletmesi çok daha ucuz ve emniyetli olan robotlar ise bir insanın dakikalar içinde yapabileceği işi bazen haftalar içinde tamamlayabiliyor.

Mevcut haliyle Ay’a ya da Mars’a gönderilen araçların uzaktan kontrol edilebilmesinin aradaki saniyeler bazen dakikalara varan gecikmeler sebebiyle mümkün olmadığını belirten yetkililer, bu sebeple söz konusu robotların tamamen otonom hareket etmesi gerektiği ifade etmiş.

Analog-1 deneyinde kullanılan Etkileşim ay taşıtı ise her iki tarafın artılarını üzerinde toplamak maksadıyla geliştirilmiş. ESA’nın buradaki amacı, gezegen yörüngesine yerleşen bir uzay aracı ya da yüzeyine kurulan bir üs aracılığıyla ilgili taşıtları kontrol edebilmek. Kurum, aradaki mesafenin kısa olmasından dolayı herhangi bir gecikmenin yaşanmayacağının altını çizmiş. ESA’nın bu kapsamda ürettiği çözüm, altı aşamalı ve titreşim özelliği bulanan bir joystick olmuş. Joystickden alınan geribildirim sayesinde astronotun robotu doğru biçimde kontrol edebilmesi planlanmış.

Bu kapsamda gerçekleştirilen ilk testin kontrol maksatlı olduğunu ifade eden ESA yetkilileri, asıl denemenin bugün TSİ 13:00’a planlandığını belirtmiş. Haber itibariyle tamamlanmış olacak testte, Parmitano’nun Almanya’da bulunan Avrupa Astronot Merkezi’ndeki bir ekiple koordineli çalıştığı söyleniyor.