Bilim insanları kuantum bilgisayarıyla yapılan deneyde 'zamanı geriye aldı'

Bilardo toplarının dağılıp tekrar bir araya gelmesi gibi
Yorumlar

Nature Scientific Reports adlı dergide yayınlanan bir makaleye göre Rus, ABD'li ve İsviçreli bilim insanları, kuantum bilgisayarı kullanarak zamanın yönünü tersine çevirdiklerini duyurdular.

Söz konusu deneyin insanların kullanabileceği bir zaman makinası icadına ön ayak olması ihtimal dâhilinde görünmese de çalışmanın kuantum bilgisayarlarının işleyişine dair yeni fikirler verebileceği ve kuantum fiziği ile zaman konusundaki anlayışımızı kökünden değiştirebileceği ifade ediliyor.

Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü'nden Gordey Lesovik’e göre ekip, zamanın termodinamik istikametinin tersine hareket eden bir durumu yapay olarak yaratmayı başarabilmiş.

Lesovik’in ekibi ile Illinois’de bulunan Argonne Ulusal Laboratuvarı’nda görevli bilim insanlarının yürüttükleri ortak çalışmada; tek bir elektron üzerinde zamanın istikametini tersine çevirmek için programlanan kuantum sistemi üzerinde binlerce test gerçekleştirilmiş.

Deneyin gerçekleştirilmesi için kullanılan kuantum bilgisayarlarında, iki kubitli sistem tercih edilmiş. Araştırmayı yürüten ekip, iki kubit ile çalıştıklarında 'zamanı geri döndürme' başarı oranının yüzde 85 olduğunu, kubit sayısı üçe çıktığında ise bu oranın yüzde 50'ye düştüğünü ifade ediyor.

Bilardo toplarının dağılıp tekrar bir araya gelmesi gibi

Bahse konu deneyde kullanılan kuantum bilgisayarında kubitlerin giderek daha karmaşık bir şekilde 0'dan 1'e ve tam ters yönde veri birimi değerini değiştirdiği ifade ediliyor. Takip eden süreçte ise kodun oluşmasına neden olan değer dizisi tamamen kayboluyor. Bu durum, üçgen şeklinde duran bilardo toplarının tek vuruşla farklı yönlere dağılmasına benzetilmiş.

Deneyin devamında, kuantum bilgisayarındaki bir diğer program ise kendi kendine evirilen bu kod karmaşası içerisinden bir düzen yaratmış ve bu sayede kubitler başlangıçtaki noktalarına geri dönebilmiş.

Araştırmacılar, bilardo masası üzerinde rastgele hareket eden bilardo toplarının bir süre sonra başlangıç noktalarına geri dönüp yeniden bir araya gelme durumlarına benzer bir eylemi, kuantum fiziği yoluyla gerçekleştirdiklerini ifade ediyorlar.

Lesovik’e göre deneyin mutlak amacı ise kuantum bilgisayarı yazılımlarının asıl işlerini yapmalarını sağlamak. Bu kapsamda hedeflenen sonucun da yazılım sayesinde zamanda geriye gidilip, yapılan işin iki kere kontrolünün sağlanması olduğu vurgulanıyor.