Dünyanın en büyük tokamak füzyon reaktörüne ev sahipliği yapacak binanın inşaatı tamamlandı

Yorumlar

Tarihin en kapsamlı ve iddialı enerji deneylerinden birine ev sahipliği yapacak binanın inşaatı nihayet tamamlandı. Yapımı dokuz yıl süren Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) Tokamak Binası isimli yapı Fransa’da bulunuyor ve 73 metre yüksekliğe sahip.

İlk olarak 1960’lı yıllarda Sovyetler Birliği tarafından icat edilen Tokamak reaktörleri, şimdiye kadar yapılmış en başarılı manyetik muhafaza sistemi olarak biliniyor ve gelecekte yapılacak füzyon reaktörleri için bir temel oluşturacağına inanılıyor. Uygun manyetik alan altında kararlı, yüksek yoğunluk ve sıcaklığa sahip plazma oluşturabilen; füzyon çalışmalarında sıkça kullanılan araçlar olan bu reaktörler, simit benzeri şekilleriyle hidrojen atomlarından oluşan dairesel plazma akışlarına ev sahipliği yapıyor. Süperiletken mıknatıslar sayesinde sıkıştırılan bu atomların birleşerek devasa boyutlarda enerji ortaya çıkarması sağlanıyor.

İklim değişikliğinin etkilerini her geçen gün daha da sert biçimde hissettiğimiz bir süreçte, füzyon enerjisi elde etme etmek için kullandığımız bu makinelerin başarılı olmaları insanlık ve dünyamız için büyük önem arz ediyor. Karbon dioksit salınımı olmaksızın Güneş’in merkezindeki şartları oluşturabilmeye ve temiz enerji elde etmeye yarayan Tokamak reaktörleri, ITER projesi ile çok daha kapsamlı araştırmalara önderlik edecek.

35 ülkeden binlerce bilim insanı ve mühendisi bir araya getiren ITER projesi, günümüzdeki en büyük tokamaktan 10 kat daha kalın plazma akışına sahip olacak. ITER ekibi sahip oldukları tokamak sayesinde 500 MW güç elde etmeyi umuyor. Bugüne kadar bir tokamakın verdiği en yüksek gücün 1997 yılında İngiltere’deki Joint European Torus’un elde ettiği 16MW’lık güç olduğu göz önünde bulundurulursa ITER ekibinin hedefinin kapsamı bir kez daha ortaya çıkıyor.

Bina inşaatının artık tamamlanmasından sonra bilim insanlarını bekleyen bir sonraki süreç ise reaktörü oluşturacak milyonlarca parçanın bir araya getirilmesi olarak görünüyor. Mühendislerince yaklaşık beş yıl sürede montajı yapılacak reaktördeki ilk plazmanın 2025 yılında elde edilmesi planlanıyor.

Çine ait Deneysel Gelişmiş Süperiletken Tokamak 2016 yılında elde ettiği plazmayı 102 saniyelik rekor sürede muhafaza etmiş ve geçtiğimiz yıl içinde ise plazma çekirdeğinde 100 milyon santigrat derecelik elektron sıcaklığına ulaşmıştı.