Gen düzenlemede robotlar devreye giriyor

''Moleküler Makine''
İlk Hastalarıyla Buluşmaya Henüz Hazır Değil
Yorumlar

Metehan Göktaş

Yazar

Gen düzenlemede robotlar devreye giriyor

Gen düzenleme bilim camiasının gündemini bir hayli meşgul eden başlıklardan birisi. Son gelen haberlere göre daha önceleri daha çok elle yürütülen işlemin geliştirilen cihazlarla daha otomatik bir halde yapılabileceğine yer verildi.

MIT ve Harvard Üniversitesi’nden bilim adamlarının gerçekleştirdiği çalışma sonucunda yeni bir gen düzenleme tekniği geliştirildi. İki ekip halinde yürütülen araştırmada bir grup DNA düzenlemeye odaklanırken diğer grup RNA üzerinde çalıştı.

''Moleküler Makine''

İlk önce işin DNA kanadından başlayalım isterseniz. Dr. David Liu liderliğindeki ekip DNA üzerinde çalışmış. Uzmanlar çalışmaları sonucunda akciğer ve bağırsaklarda aşırı mukus salgılanmasına neden olan Kistik Fibrozis’e ve ayrıca Duchenne müsküler Distrofisi'ni düzelten, kendi deyimleriyle ‘’moleküler makine’’lerini geliştirmeyi başarmışlar.

Geliştirdikleri ve Adenin Baz Editörü adını verdikleri cihaz adından da anlaşılacağı üzere DNA’daki Adenin bazına yönelik çalışan bir çözüm. Üstelik söz konusu Kistik Fibrozis’te yanlış yerde bulunan Adenin bazını alıp yerine Guanin bazını yerleştiren makinenin BE4 adındaki yeni versiyonu geliştirilmiş bile.

Öte yandan Dr. Feng Zheng ve ekibi ise RNA’yı düzenlemek için CRISPR tekniğinden faydalanmışlar. Çalışma sonucunda ise bir tür anemiye sebep olan mutasyon başarılı bir şekilde düzeltilebilmiş.

İlk Hastalarıyla Buluşmaya Henüz Hazır Değil

Tabi iş genetik düzenleme olunca avantajların yanında risklerin de gelmesi kaçınılmaz oluyor. Doğrusu henüz güvenilirliğine dair şüphelerin bulunduğu gen düzenleme konusunda böyle bir tekniğin geliştirilmesi işlemin daha kolay ve pratik hale gelmesi bakımından sevindirici bir gelişme.

Buna karşın henüz yeni olan bir teknikte böylesi bir pratikleştirmeye gidilmesine insan tedirgin bakmıyor değil. Son olarak Dr. Liu’nun basın mensuplarının sorularına verdiği cevaplarda çalışmanın gen düzenleme alanında oldukça büyük bir adım olmasına karşın henüz ilk hastalarda uygulanması için çok erken olduğunu vurguladığını da ekleyelim.