İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
- SpaceX'in en büyük rakibinden tekrar kullanılabilir roket hamlesi
- "Uzay taşımacılığını tamamen değiştirecek bir hamle"
- Şirketlerin "uzay yarışı" kızışıyor
- Yorumlar
Elon Musk'ın bundan yaklaşık 16 yıl önce, 2002 yılında temellerini attığı popüler uzay şirketi SpaceX, başardığı tüm inanılmaz işlere rağmen aslında uzay sektörü için çok yeni sayılabilecek bir şirket. Ancak yine de sektörde 50-60 yıllık geçmişe sahip olan Boeing ve Lockheed Martin gibi şirketler bugünlerde NASA ve ABD Hava Kuvvetleri tarafından alınan yatırımlarda yavaş yavaş SpaceX'in gerisinde kalmaya başlıyor.
Özellikle de dünyanın en güçlü roketi Falcon Heavy'nin de bu ayın başlarında ilk uçuşunu gerçekleştirmesiyle beraber SpaceX'in sektördeki eli iyice kuvvetlenmiş durumda. Öyle ki bugün birçok araştırmacı Falcon Heavy uçuşunun ardından artık Elon Musk'ın uzay taşımacılığında neredeyse hiçbir rakibinin kalmadığını düşünüyor. Zira şirket sektördeki en büyük rakibi United Launch Alliance'a (ULA) göre hem iki kat daha fazla yük taşıyabiliyor hem de bu işlemi tam %70 daha ucuza gerçekleştirebiliyor. (Falcon Heavy'den önce en güçlü roket ULA'ya ait Delta IV Heavy'ydi ve tek bir uçuş için 350 milyon dolar isteniyordu. İki kat daha güçlü olan Falcon Heavy'nin uçuşu ise 90 milyon dolar.)
SpaceX'in en büyük rakibinden tekrar kullanılabilir roket hamlesi
Tabi Boeing ve Lockheed Martin'in ortak kuruluşu olan United Launch Alliance da SpaceX'in bu inanılmaz yükselişinin farkında. Sektörü tamamiyle Elon Musk'a bırakmadan önce bir şeyler yapmak isteyen ULA, uzay araştırmalarında şimdinin modası olan tekrar kullanılabilir roket trendine uyum sağlamak istiyor. Bu doğrultuda "Vulcan" isimli modüler bir roket geliştiren şirket, 2020'li yıllarda ilk uçuşa çıkmayı planlıyor.
Tamamiyle tekrar kullanılabilir şekilde dizayn edilen Vulcan, 2014 yılında geliştirilmeye başlanmış. Daha önce de belirttiğimiz gibi modüler bir yapıya sahip olan roket, ekstra iticileriyle beraber alçak Dünya yörüngesine 40 ton yük taşıyabiliyor (Falcon Heavy 70 ton taşıyabiliyor). Roketin uçuş ücretleri konusunda ise henüz net bir şey yok. Ancak ULA, 100 milyon doların altında bir ücretlendirmeye gideceğini söylüyor. Yani Falcon Heavy ile benzer bir fiyatlandırma olacak.
Tabi ULA'nın büyük bir heyecanla geliştirdiği Vulcan, yük taşıma kapasitesi ve ücretlendirme anlamında ilk bakışta Falcon Heavy'nin gerisinde kalıyormuş gibi görünüyor. Ancak şirket yetkilileri durumun pek de öyle olmadığını ve Vulcan'ın diğer hiçbir rokette bulunmayan türde ilginç özelliklere sahip olduğunu söylüyor.
"Uzay taşımacılığını tamamen değiştirecek bir hamle"
Uzay taşımacılığında roket boyutunun her şey anlamına gelmediğini belirten ULA CEO'su Tony Bruno, Business Insider'a yaptığı açıklamalarda,"Roketler için bazen boyuttan daha önemli şeyler vardır. Roketiniz yörüngeye ulaştıktan sonra diğerlerinin yapamadığı benzersiz, egzotik işler yapmasını isteyebilirsiniz. Vulcan da işte bunu yapıyor." ifadelerini kullanıyor.
Vulcan'ı diğer roketlerden ayıran bu ilginç tarafı ise ULA'nın "Advanced Cryogenic Evolved Stage" (ACES) ismini verdiği roketin üst kademesi. Kriyojenik hidrojen ve oksijenden güç alan ACES, görev yükünü yörüngeye yerleştirdikten sonra yörüngede aylarca herhangi bir problem olmadan kalabiliyor. Sonrasında yakıt deposu da kolaylıkla tekrar doldurulabilen ACES, böylece uzayda bir çöpe dönüşmek yerine tekrar yeni bir görev üzerinde çalışmaya başlayabiliyor.
SpaceX'in Falcon 9 ve Falcon Heavy roketlerinin üst kademeleri ise yakıt türü nedeniyle böyle bir kullanışa sahip değil. Zira kullanılan RP-1 kerosen yakıtı, uzay soğuğu altında yalnızca birkaç saat içerisinde tamamiyle donuyor ve dolayısıyla uzay aracı da kullanılamaz hale geliyor.
Vulcan roketinde kullanılan bu teknolojilerin uzay araştırmalarında yeni fırsatlara kapı açacağını belirten Tony Bruno,"Vulcan, uzay taşımacılığını tamamiyle değiştirecek. Bu işi sadece daha ucuz bir taşıma yolu olarak düşünmemek gerekiyor. Yörüngede yakıtını yenileyip tekrar kullanabildiğiniz bu uzay aracıyla beraber Dünya, Ay ve asteroitler arasında ekonomik aktivitelerin gerçekleşmesi mümkün olacak. Vulkan, sadece uzaya çıkış şeklimizi değil sonrasında yaptıklarımızı da kökünden etkileyecek 'dahiyane' bir roket." ifadelerini kullanıyor.
Şirketlerin "uzay yarışı" kızışıyor
Vulcan'ın ilk uçuşuna ne zaman çıkacağı konusunda şu an için net bir şey yok. ULA yetkilileri 2020'li yılların ortalarına doğru roketin hazır hale geleceğini söylüyor. Bu da en azından 5-6 yıl gibi bir süreç için ULA'nın SpaceX'e tam olarak bir rakip çıkaramayacağı anlamına geliyor. Çok uzun yıllar boyunca hiçbir rakibi olmadan sektöre rahatlıkla liderlik eden köklü şirket, SpaceX'in ani atağına karşı biraz hazırlıksız yakalanmış gibi.
Tabi bir süredir de belirttiğimiz gibi artık ülkelerin değil özel şirketlerin uzay yarışına soyunduğu bir dönemde bulunuyoruz. Dolayısıyla SpaceX, ULA'nın roket sanayisinde korkması gereken tek rakibi de değil. Jeff Bezos'un popüler uzay şirketi Blue Origin de devasa bir tekrar kullanılabilir roket üzerinde çalışıyor. Şirketin New Glenn ismini verdiği bu dev roket, hem Vulcan hem de Falcon Heavy'den daha güçlü olacak ve ilk uçuşunu 2020 gibi erken bir tarihte gerçekleştirecek.
Bakalım şirketlerin bu uzay yarışı, ABD-Sovyetler Birliği rekabetinde olduğu gibi yepyeni teknolojilerin doğmasına neden olacak mı.
Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
Bana çok korkutucu geliyor bunlar.