Ay'a gidecek yerli uzay aracının tasarımında sona gelindi

AYAP-1 Görevinde Neler Yapılacak?
Yerli Uzay Aracının Özellikleri
Platform Modülü Özellikleri
İtki Modülü Özellikleri
Güneş Paneli Özellikleri
Haberleşme Sistemi Özellikleri
Yorumlar

Yusuf Akbaş

Teknoloji Editörü

Ay'a gidecek yerli uzay aracının tasarımında sona gelindi — Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, Ay’a gidecek **yerli uzay aracının** geliştirme çalışmaları hakkında bilgi verdi. Aracın tasarım çalışmalarında sona gelindiğini ve yakın zamanda üretime başlanacağı duyuruldu.

TÜBİTAK Uzay’ın yürütücülüğünde geliştirilen yerli uzay aracının tasarım çalışmaları önemli ölçüde tamamlandığını açıklayan Yıldırım, “Aracın dizayn çalışmaları tamamlandı, kritik dizayn dediğimiz safhadayız, bu da bitmek üzere. Artık imalata geçilecek.” dedi.

Yerli uzay aracının sefer, görüntüleme ve bilimsel veri toplama gibi görevleri için geliştirilen alt sistemleri Türkiye’de üretiliyor. Aracın uçuş yazılımları, komuta kontrol yazılımları, S ve X bant frekans üzerinden haberleşme sistemleri TÜBİTAK UZAY tarafından geliştiriliyor. Hibrit itki modülü DeltaV tarafından yerli imkanlarla üretiliyor. Güneş panelleri ise TÜBİTAK MAM’dan tedarik edilecek.

AYAP-1 Görevinde Neler Yapılacak?

Ay Araştırma Görevi'nde (AYAP-1) Türkiye'nin uzay aracı yerli roketle uzaya fırlatıldıktan sonra Milli Hibrit İtki sistemi devreye girecek ve uzay aracını Ay'ın yörüngesine taşıyacak. Milli teknolojiler kullanılarak Ay'ın yüzeyine gezen araç indirilecek.

Bu görev ile şunlar amaçlanıyor:

Fırlatma teknolojileri ve derin uzayda çalışan uzay sistemleri konusunda deneyim elde etmek, sistemlerimize uzay tarihçesi kazandırmak,
Ay’a ulaşan sayılı ülkeler arasına girerek, Türkiye’yi uzay alanında sınıf atlatmak,
Uzay konusunda ülkemizdeki farkındalığı arttırmak,
Gezen araç üzerindeki bilimsel deneylerle Dünya bilim ve teknolojisine katkıda bulunmak hedeflenmektedir.

Yerli Uzay Aracının Özellikleri

Platform Modülü Özellikleri

Bu modül hem Ay’a ulaşmak için gereken ateşlemelerin yapılması hem de Ay’a ulaştıktan sonra gerçekleştirilecek seyrüsefer, görüntüleme ve bilimsel veri toplama gibi görevlerin yerine getirilmesi için gereken çeşitli alt sistemleri barındırıyor.

Bunlar uzay aracı veri kotarma, haberleşme, güç ve yönelim ve yörünge kontrol alt sistemlerinden oluşuyor. Tüm bu alt sistemler ile, aracın uçuş ve komuta kontrol yazılımları TÜBİTAK UZAY tarafından geliştiriliyor.

Aracın seyrüsefer sistemleri kapsamında araç yüzeylerinde birçok algılayıcı sistem de bulunacak. Bunlardan yıldızizler (star tracker) yıldızların fotoğraflarını çekip hafızasındaki haritayla karşılaştırarak aracın hangi yöne baktığını (yönelim) belirleyecek.

Yüksek Çözünürlüklü Kamera ile 5 km genişlikte bir alandan 1 m’den daha iyi çözünürlükte görüntüler elde edilecek.

Geniş Açılı Video Kamera ile Ay’a transfer, Ay yörüngesi ve yüzeye iniş aşamaları kapsamındaki operasyonlar sırasında çeşitli videolar alınacak.

İtki Modülü Özellikleri

Hibrit itki sistemi yörünge yükseltme görevinde kullanılarak tarihçe kazanırken çift yakıtlı kimyasal itki sistemi ile yörünge ve yönelim elde etme ateşlemeleri gerçekleştirilecek. DeltaV tarafından geliştirilen hibrit itici kullanılıyor.

Güneş Paneli Özellikleri

Ay yörüngesindeki operasyonlar sırasında +Z yönü sürekli olarak Ay yüzeyine, X doğrultusu (+ veya - X yönü) ise uçuş (hız vektörü) yönüne doğru bakacak. TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü tarafından üretilecek sabit güneş panelleri aracın hem +X hem de -X yüzeylerinde bulunacak. Böylece bu panellerden biri sürekli güç üretebilecek.

AYAP-1 görevi ile operasyonel tecrübe kazanıldıktan sonra AYAP-2 iniş aracında tamamen sabit güneş panelleri kullanılacak.

Haberleşme Sistemi Özellikleri

Uzay Aracında TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilecek ve S ve X bant olmak üzere 2 farklı frekans bandında çalışan haberleşme sistemi bulunacak. Bunlardan S-Bant ile uzkomut ve uzölçüm (uzay aracı sağlık ve durum bilgileri) haberleşmesi gerçekleştirilecek. Ayrıca yörünge belirleme için kullanılacak mesafe ölçümleri de bu haberleşme sistemi üzerinden yapılacak.

Yine TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilecek S-Bant antenlerin huzmesi (bakış açısı) geniş olduğu için Dünya’daki yer istasyonlarını görmek için yönlendirme ihtiyacı bulunmuyor. Bu sebeple acil durumlarda da bu sistem üzerinden haberleşme sağlanacak. Yönlendirilebilir X-Bant anteni ile yüksek hacimli veriler (görüntü ve video gibi) yere aktarılırken, uz ölçümler de bu sistem üzerinden alınabilecek.