Ay’ın uzak yüzünden gelen toprak örnekleri şaşırttı

Bu ne anlama geliyor?
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Ay’ın uzak yüzünden gelen toprak örnekleri şaşırttı — Çinli bilim insanları, Ay’ın uzak yüzeyinden getirilen **toprak ve kaya örneklerini** analiz etti ve şaşırtıcı bir sonuca ulaştı: Bu bölge, Dünya’ya dönük olan yakın yüze kıyasla **daha** **kurak** olabilir. Çin’in geçtiğimiz yıl bir ilke imza atarak gerçekleştirdiği **Chang’e 6** göreviyle Ay’ın Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan toplanan örnekler, bilim dünyası için büyük önem taşıyor. Söz konusu havza, Güneş Sistemi’nin bilinen en büyük çarpma kraterlerinden biri olma özelliğini taşıyor.

Çin Bilimler Akademisi’nden Sen Hu ve ekibi, Chang’e 6 tarafından getirilen 5 gramlık Ay toprağından 578 adet parçacığı detaylı analiz için seçti. Elektron mikroskobu gibi ileri görüntüleme tekniklerinin kullanıldığı bu çalışmalarda, topraktaki su miktarı gram başına 1,5 mikrogramdan az olarak ölçüldü. Bu oran, Ay’ın yakın yüzünden daha önce elde edilen örneklerdeki değerlerin alt sınırına yakın.

Karşılaştırmak gerekirse, Apollo görevleriyle ve diğer modern analizlerle Ay’ın yakın yüzünden elde edilen örneklerde su içeriği 1 ila 200 mikrogram/gr arasında değişiyordu.

Bu ne anlama geliyor?

Uzmanlara göre bu bulgular, Ay’ın jeolojik evrimine dair önemli ipuçları taşıyor. Özellikle Ay mantosundaki suyun dağılımı, uydumuzun nasıl oluştuğu ve zamanla nasıl değiştiği konusunda yeni sorular gündeme getiriyor.

Bilim insanları bu kuru ortamın birkaç olası nedeni olabileceğini düşünüyor. Bunlardan biri, Güney Kutbu-Aitken Havzası'nı oluşturan devasa çarpmanın, su barındıran bileşenleri Ay’ın yakın yüzüne doğru itmiş olması. Bir diğer olasılık ise Ay’daki suyun düşey (derinlik bazında) dağılımının iki yüz arasında farklılık göstermesi.

Peki bu bulgular insanlı Ay yolculuklarını etkileyecek mi? En azından şimdilik hayır. NASA’nın Artemis programı kapsamında önümüzdeki yıl Ay’ın çevresine dört astronot göndermesi ve 2027’den önce olmayacak şekilde Ay’ın güney kutbuna insanlı iniş gerçekleştirmesi planlanıyor. Bu bölgedeki kalıcı gölgelerde büyük miktarda buz bulunduğu düşünülüyor ve bu kaynaklar, içme suyu, yemek hazırlığı ve roket yakıtı üretimi için kritik rol oynayabilir. NASA haricinde Çin de 2030 yılına kadar kendi astronotunu (taykonot veya hángtiān yuán) Ay yüzeyine indirmeyi hedefliyor.