Deniz Salyası nedir? Neden oluşuyor ve ne zaman kaybolacak?

Deniz Salyası (müsilaj) nedir?
Deniz Salyası (müsilaj) neden ve nasıl oluşuyor?
Deniz salyası önceden var mıydı?
Deniz salyası ne zaman kaybolacak?
Yorumlar

Uğur Seven

Teknoloji Editörü

Deniz Salyası nedir? Neden oluşuyor ve ne zaman kaybolacak?

Marmara Denizi, yılın ilk aylarından bu yana "müsilaj" olarak adlandırılan Deniz Salyası ile boğuşuyor. Bilim insanlarına ve uzmanlara göre su yüzeyini ve derinlerini saran deniz salyasının ana nedeni, maalesef ki denizlere boşaltılan atıklar.

Deniz Salyası (müsilaj) nedir?

Müsilaj, hemen hemen tüm bitkiler ve bazı mikroorganizmalar tarafından üretilen kalın, yapışkan bir madde olarak tanımlanmakta. Deniz canlılarının hayatını zorlaştıran ve balıkçılığı da olumsuz yönde etkileyen deniz salyası, denizler için de büyük bir tehlike oluşturuyor. Ayrıca deniz yüzeyinde oluşturduğu yapı dolayısıyla da görüntü kirliliğine ek olarak kötü kokuya da sebebiyet vermekte.

İstanbul, Adalar, Tekirdağ, Çınarcık, Bursa, Erdek olmak üzere tüm Marmara Denizi'nini aylardır deniz salyası etkisi altında olduğu belirtiliyor. Marmara ve Adriyatik gibi kapalı denizlerde, doğal bir süreçte oluştuğu belirtilen müsilajın, bu denli yoğun bir şekilde görülmesinin ise olağan dışı bir duruma işaret ettiği ifade ediliyor.

Deniz Salyası (müsilaj) neden ve nasıl oluşuyor?

Bilim insanları ve uzmanlara göre denizlerde müsilaj oluşmasının ana nedenlerinin başında atıklar geliyor. Çevre kirliliğinin artması ve atıkların denizlere boşaltılması, fitoplanktonların hızlı bir şekilde çoğalmasına neden oluyor ve sonucunda da tıpkı Marmara Denizi'nde olduğu gibi deniz yüzeyini, derinlerden su üstüne çıkan müsilaj tabakası kaplıyor.

Deniz salyasının insan sağlığını da olumsuz yönde etkileyebileceğini belirten Doç. Dr. Muharrem Balcı konuyla ilgili olarak: "“Deniz salyası, deniz ortamında oluşan mikroorganizmaların aşırı artış göstererek ortama salgıladıkları organik bileşikler sonucunda oluşuyor. Bu organik bileşikler suyla temas ettiklerinde şişiyor, gözle görünür hale geliyor ve deniz salyası oluşuyor. Deniz salyasının oluşması için bazı özel koşullara ihtiyaç vardır. Bu özel koşullar için yüksek derece de azot ve fosfat girdisi ve su sıcaklığına ihtiyaç vardır." ifadelerini kullandı.

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi'nden Profesör Mustafa Sarı ise Marmara Denizi'ne herhangi bir arıtma yapılmadan atık boşaltılmasının acil bir şekilde durdurulmasını belirtiyor. Prof. Sarı'ya göre, atık boşaltma dışında ise müsilaj oluşumunun iki sebebi daha var. Birincisi küresel iklim değişikliklerine bağlı olarak Akdeniz hazasının sıcaklığındaki yükselme. İkincisi ise Marmara'da deniz şartlarının durağan olması. Ancak Profesör Sarı'ya göre, eğer Marmara Denizi boşaltılan atıklar arıtma işleminden geçirilseydi, deniz salyası (müsilaj) ile karşılaşılmayacaktı.

Deniz salyası önceden var mıydı?

Uzmanlara göre deniz salyası oluşumu geçmiş yıllarda da gözlenen bir durumdu. ve deniz salyası Kasım ve Nisan ayları içinde, sadece balıkçıların farkedebilecekleri kadar küçük boyutlarda meydana geliyordu. Bu yıl olduğu gibi büyük bir müsilaj oluşumunun ise en son 2007 yılında görüldüğüne dikkat çekiliyor. Önceki yıllarda Haziran ayında yok olmaya başlayan deniz salyasının, bu yıl henüz kaybolma emaresi göstermemesi ise endişe verici. Zira Büyükada civarındaki 40 metre derindeki kırmızı mercanların önemli kısmı da müsilaj yüzünden ölüyor.

Deniz salyasının en büyük olumsuz etkisini, sudaki canlılar hissediyor ve su yüzeyini kaplayan salyamsı tabaka, deniz hayvanlarının hareketlerini kısıtladığı gibi, nefes alma kabiliyetlerini de son derece güç hale getiriyor. Suyun da oksijen alımı azaldığı için, çözünmüş oksijen de azalıyor ve sudaki canlıların toplu şekilde ölümüne neden oluyor. Zira Bandırma sahillerinde de binlerce balığın müsilaj nedeniyle öldüğü ifade ediliyor.

Deniz salyası ne zaman kaybolacak?

Bilim insanları ve uzmanlara göre deniz salyasının ne zaman yok olacağı, cevabı olmayan bir soru. Zira Profesör Sarı "Ekosistemlerde pazarlık olmaz" diyor ve ekliyor: "Ekosistemlerin dengesi milyonlarca yılda oluşmuştur. Biz sürekli atıklarımızı Marmara Denizi'ne yükleye yükleye bu dengeyi değiştirdik. Yeni bir denge oluşmaya çalışıyor, o yüzden kısa vadede şöyle böyle olacak diyemiyoruz. Önümüzdeki günlerde Karadeniz'den gelecek yüksek akıntı sirkülasyonu değiştirirse 3 tetikleyiciden bir tanesi kırılmış olacak, o zaman biraz azalabilir. Ama aşağısı 30 metreye kadar dolu. Bu korkutucu."

Öte yandan bazı uzmanlar da deniz salyasının, mevsimsel geçiş süreci tamamlandığında ve deniz suyu yeterli sıcaklığa ulaştığında yok olacağı görüşündeler. Ancak ortak görüşlerden biri de mücize beklemenin yanlış olacağı yönünde.