Mars atmosferinde dramatik değişiklikler tespit edildi

Mars’ın atmosferinde dramatik değişiklik
Daha öne görülmemişti
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Mars atmosferinde dramatik değişiklikler tespit edildi — Mars Atmosphere and Volatile Evolution (ya da kısaca MAVEN) uzay aracı, gezegenin çağlar boyunca atmosferik gazlarını nasıl kaybettiğini incelemek amacıyla Eylül 2014'ten bu yana **Mars**'ın yörüngesinde dönüyor. Aralık 2022'de MAVEN, Mars atmosferinin **beklenmedik bir genişleme** evresine tanık oldu.

NASA, uzay aracının Güneş rüzgârını oluşturan yüklü parçacık akışında dramatik bir "kaybolma" tespit ettiğini açıkladı. Bu fenomen, tüm Güneş Sistemi boyunca ilerlerken ardında bir "boşluk" yaratacak kadar güçlü ve nadir bir Güneş olayı tarafından meydana geldi.

Mars’ın atmosferinde dramatik değişiklik

Bu maruz kalma korumasız gezegenlerin manyetosferi ve iyonosferi üzerinde baskı uygulayarak atmosferi zamanla gezegenden söküp uzaya sürüklüyor. Ancak geçtiğimiz aralık ayında iki gün boyunca bu rüzgârın bir kısmı kayboldu. 25 Aralık’ta rüzgarın aniden ve dramatik bir şekilde ortadan kaybolması Mars'ın Güneş'e bakan tarafındaki atmosferin normal boyutunun neredeyse dört katı kadar şişmesine neden oldu - normalde 800 km’den 3,000 km’nin üzerine çıktı. Bu tuhaf olay, 2014 yılından bu yana hem Mars'ın atmosferini hem de Güneş'in davranışına verdiği tepkiyi gözlemleyen MAVEN adlı NASA yörünge aracı tarafından kaydedildi.

Daha öne görülmemişti

Peki bu nasıl yaşandı? MAVEN'in yaklaşık on yıllık kariyerinde bir ilk olan bu alışılmadık olay, hızlı hareket eden bir Güneş rüzgârı bölgesinin daha yavaş olan bir diğerini geçmesi ve ikincisinin materyallerini süpürerek geride seyrek bir bölge bırakması sonucunda oluştu. Ancak bu etki kalıcı değil ve sadece iki gün sonra atmosfer normal haline geri döndü.

MAVEN’in baş araştırmacısı Shannon Curry, 2022'de gözlemlenen aşırı koşulların "bilimsel açıdan paha biçilmez" olduğunu, çünkü bilim insanlarının Mars'ın daha az "rüzgârlı" bir yıldızın yörüngesinde dönmesi halinde nasıl davranabileceğini görmelerini sağladığını belirtti. Bu arada benzer bir olay 1999 yılında Dünya’da da yaşanmıştı ve gezegenimizin atmosferi normal boyutunun beş katına çıkmıştı.