NASA, Ay’daki en büyük sorunlardan birine çözüm arıyor: Toz

Ay tozu büyük bir sorun
Çözümler geliştiriliyor
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

NASA, Ay’daki en büyük sorunlardan birine çözüm arıyor: Toz — **NASA**, **Artemis** programı kapsamında **2030** yılına kadar **Ay'a insanlı görevler** düzenlemeye hazırlanıyor. Apollo döneminden bu yana Ay'a yapılan ilk insanlı görev olma özelliği taşıyan bu projeyle Ay’ın Güney Kutbu-Aitken Havzası’nda kalıcı yaşam alanları ve altyapı inşası hedefleniyor. Ancak bu büyük vizyon, Ay'ın eşsiz ve zorlu ortamıyla mücadele etmeyi gerektiriyor.

Ay tozu büyük bir sorun

Bu zorluklar arasında, aşırı sıcaklık değişimleri, 14 günlük gündüz-gece döngüsü ve havasız ortamın yanı sıra Ay regolitinin (diğer adıyla Ay tozu) sorunları öne çıkıyor. Ay regoliti, keskin ve pürüzlü yapısının yanı sıra elektrostatik yüklenmiş olduğu için her şeye yapışıyor. Bu toz, astronot sağlığı, ekipman ve makineler üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratıyor. NASA, bu sorunu çözmek için çeşitli teknolojiler geliştiriyor ve bu çözümleri Blue Origin'in New Shepard roketiyle yapılacak test uçuşunda deneyecek.

Ayrıca, Ay tozu güneş panellerini kaplayarak enerji üretimini azaltıyor, termal radyatörleri kaplayarak ekipmanların aşırı ısınmasına neden oluyor ve kameralar, vizörler gibi hassas yüzeyleri kaplayarak görüşü zorlaştırıyor.

Çözümler geliştiriliyor

NASA'nın Uzay Teknolojisi Misyon Direktörlüğü’ne bağlı Game Changing Development programı, Ay tozuyla mücadele için yeni teknolojiler geliştiriyor. “Yörünge Altı Roket ile Ay Yerçekimi Simülasyonu” uçuş testi, simüle edilmiş bir Ay yerçekimi ortamında regolit mekaniği ve Ay tozu taşınımı üzerinde çalışmalar yürütecek. Deney kapsamında da bazı geliştirilen sistemler test edilecek.

ClothBot adlı kompakt robot, Ay regolitinin basınçlı bir ortamda nasıl davrandığını simüle edecek. Astronotların uzay giysilerini çıkarırken yaptığı hareketleri taklit eden robot, gerçek zamanlı toz akışı görüntüleri ve partikül ölçümleri sağlayacak. Elektrostatik Toz Fırlatma (EDL) adlı cihaz, Ay tozunun elektrostatik yüklenme sonucu nasıl havalandığını inceleyecek. Toz örnekleri, ultraviyole ışıkla aydınlatılarak yüklenmesi sağlanacak ve lazerle gözlemlenecek. Ve son olarak NASA, Texas A&M ve T-STAR tarafından geliştirilen Hermes Lunar-G, daha önce Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kullanılan Hermes donanımını Ay regolit simülantlarını inceleyecek. Ay yerçekimi koşullarında tozun davranışı, yüksek hızlı kameralar ve sensörlerle analiz edilecek. Bu projelerden elde edilecek veriler Ay ve Mars görevlerinde bu zararlı regolitle daha iyi mücadele edilmesini sağlayacak.