Sprey olarak uygulanması hedeflenen yerli aşı çalışmaları başladı

Sprey
Yorumlar

Tuğrul Güven Erturun

Bilim, sanat, horoloji yazarı

Sprey olarak uygulanması hedeflenen yerli aşı çalışmaları başladı

ODTÜ Kimya Bölümünden Dr. Ahmet Çağlar Özketen, sprey şeklinde uygulanan bir koronavirüs aşısı geliştirdiklerini duyurdu. Sonbaharda hazır olması beklenen aşı, mRNA tabanlı aşılara benzer şekilde geliştiriliyor. Bilim insanına göre bu yerli aşı, tüm Türkiye'ye yetecek kadar üretilebilir.

ODTÜ Kimya Bölümü Kıdemli Araştırmacı/Nanografi Biyoteknoloji Birim Direktörü Dr. Ahmet Çağlar Özketen, katıldığı bir televizyon programında COVID-19'a karşı geliştirdikleri bir aşıdan bahsetti. Daha önce pek de duyulmamış bir şekilde enjeksiyon yerine burundan sprey şeklinde uygulanan bu aşı, şimdilik Faz-1 sürecinde.

Dr. Ahmet Çağlar Özketen tarafından yapılan açıklamalara göre geliştirilmekte olan yerli aşı, "subunit aşı" kategorisinde yer alıyor. mRNA odaklı bir aşı olarak karşımıza çıkan sprey, 14 gün ila 28 gün aralıklarında iki kez uygulanıyor ve spreyin koronavirüse karşı bağışıklık kazandırması hedefleniyor. Bilim insanları, aşının hayvanlar üzerinde yapılan Faz-1 çalışmalarının başarıyla sürdürüldüğünü açıkladı.

Sprey

Aşı hakkında bilgi veren Özketen, "Bizim aşımız virüsün çeperlerinde bulunan mızrak proteininin bir kısmını insan hücrelerinde üreterek elde ettiğimiz bir aşı modeli. Daha önceki SARS-CoV-2 özelinde ve MERS-CoV özelinde yapılan çalışmalardan esinlenerek başlatmıştık bu çalışmamızı. Aşı tipi olarak subunit aşılar denilen bir gruba giriyor. Burada basit olarak virüsün proteinini insan hücrelerinden elde edip onu izole ettikten sonra adjuvant karışımıyla birleştirerek bir nazal formülasyon elde ediyoruz. Burna bir enjektör yardımıyla iki defa fışkırtma usulüyle vererek çözüm bulmaya çalışıyoruz. Hayvanlar için zor oluyor ama insanlar için çok güzel olacağını düşündüğümüz bir model. Gelecekte de umarız ki tüm aşılar bu modele doğru gidecek. Tür olarak yenilikçi aşılara giriyor. mRNA aşılarıyla, protein bazlı bu aşılar yenilikçi sayılıyor. Şu an Faz 3'ünü tamamlamış bir aşı modeli (Novavax) de var. Orada da yine mızrak proteinini elde edip ayrı geliştirdikleri bir adjuvan yardımıyla bir formülasyon elde edip Faz 3'ü bitirmiş bir örnek çalışma da var" ifadelerini kullandı.

Aşının üretim sürecinin oldukça ekonomik olduğunu ifade eden Dr. Ahmet Çağlar Özketen, bu sayede tüm Türkiye'ye yetecek miktarda aşı üretilebileceğini ifade ediyor. Aşının +4 santigrat derecede saklanacağı ve iki doz halinde uygulanacağı belirtiliyor. Ayrıca Dr. Özketen, "Aşımız buzdolabı standardında +4 derecede taşınabilir bir aşı tipi olacak. Proteinleri -20'de sağlamak daha iyi oluyor ama bizim formülasyona koyduğumuz bitki şekeri var. Onun yararı oldu, proteini de koruyor" ifadelerini kullandı.

Koronavirüs salgınının sona ermesi için aşılar geliştiriliyor olsa da bu aşıların mutasyonlar karşısında ne kadar etkili olacağı, henüz netleşmedi. Bu önemli konuyla ilgili de açıklamada bulunan Ahmet Çağlar Özketen, tıpkı mRNA tabanlı aşılarda olduğu gibi sprey aşıda da hızlı reaksiyon alınabileceğini, birkaç hafta içinde yeni mutasyona uygun çalışmaların tamamlanabileceğini açıkladı.