Kütleçekimsel dalgalar ve boyutlar

Yorumlar

Bildiğimiz haliyle evren üç boyuttan oluşur. Bu boyutları da x, y, z eksenleriyle tanımlar ve bu sayede konum tespiti yaparız. Einstein, uzay-zaman tanımlaması yaparak bu boyutlara zamanı eklemiştir. Bazı fizik modelleri de çok daha fazla boyutun varlığını teori olarak ortaya koymuşlardır. Bu boyutların tespiti için bilim adamları uzun yıllardır çeşitli deneyler ve testler gerçekleştirmektedirler.

Evrenimizi etkileyen dört ana güç vardır. Elektromanyetik kuvvet, güçlü nükleer kuvvet, zayıf nükleer kuvvet ve kütleçekim kuvveti evrenimizin bugünkü halinde olmasında hayati derecede öneme sahiptirler. En çok bilineni olmasına karşı kütleçekim kuvveti bu güçler arasında en zayıfıdır.

Boyut teorilerini öne süren bir kısım bilim adamı, 1915 yılında Einstein tarafından tanımlanan, 2015 yılında ilk kez gözlemlenebilen kütleçekimsel dalgaların uzun mesafeli yolculuklarda diğer boyutlara sızarak güçlerinde azalma yaşandığını öne sürdüler. Bunu test etmek isteyen bilim adamları için geçtiğimiz yıl nadir bir fırsat ele geçti.

İki nötron yıldızı birbiriyle çarpışarak her daim gözlemlenmesi mümkün olmayan sıra dışı bir olaya imza attılar. Çarpışma neticesinde kütleçekimsel dalgaların yanı sıra çok büyük miktarda elektromanyetik dalga, gözle görülür ışık ve kızılötesi ışıklar, gamma ve X ışınları ile radyo dalgaları uzay boşluğuna yayıldı. Bu sayede bilim adamları için ölçüm yapabilecekleri çok sayıda veri doğmuş oldu.

Şayet kütleçkimsel dalgaların diğer boyutlara sızdığı yönündeki teori doğruysa, bilim adamları bunu sadece üç boyutta ilerleyen elektromanyetik dalgalarla karşılaştırıp tespit edebileceklerdi. Bundan hareketle ölçümlerini ve hesaplamalarını yapan bilim adamları kütleçekimsel ve elektromanyetik dalgalar dahil yayılan tüm ışınların ve dalgaların nötron yıldızı çarpışmasının aynı uzaklıkta olduğu sonucunu gösterdiğini hesapladılar. Kısacası kütleçekimsel dalgaların diğer dalgalar gibi üç boyutta ilerlediği görülmüş oldu.

Araştırma neticesinde ortaya konan bulgular diğer boyutların olmadığı manasına gelmiyor. Ancak, şayet bu boyutlar varsa tespit etmek için daha farklı yöntemlere başvurmak gerekecek. Nitekim Japon bilim adamlarınca bu yılın başlarında yapılan ve kütleçekimsel dalgaların test edildiği başka bir deneyde 0,1 nanometreye kadar başka boyutların var olmadığı ortaya konmuş.