IBM, ilk 1.000 kübitlik kuantum işlemcisini duyurdu

Kuantum işlemcilerde eşik aşıldı
Birtakım zorluklar
Kuantum gerçekliğine yaklaşıyoruz
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

IBM, ilk 1.000 kübitlik kuantum işlemcisini duyurdu — **IBM**, sıradan bir bilgisayardaki dijital bitlere eşdeğer olan **1.000'den fazla kübite sahip** ilk kuantum bilgisayarını tanıttı. Ancak şirket artık vites değiştireceğini ve makinelerini büyütmek yerine hatalara karşı daha dirençli hale getirmeye odaklanacağını söylüyor.

IBM yıllardır her yıl kübit sayısını kabaca iki katına çıkaran bir kuantum bilişim yol haritası izliyordu. Condor adı verilen ve 4 Aralık'ta tanıtılan yeni çip, bal peteği şeklinde düzenlenmiş 1.121 süper iletken kübite sahip. Bu, 2021'de 127 kübitlik bir çip ve geçen yıl 433 kübitlik bir çip de dahil olmak üzere diğer rekor kıran kuantum işlemcilerini takip ediyor.

Bilmeyenler için, kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların erişemeyeceği belirli hesaplamaları gerçekleştirmeyi vaat ediyor. Bunu, birden fazla kübitin aynı anda birden fazla kolektif durumda bulunmasına olanak tanıyan dolanıklık ve süperpozisyon gibi benzersiz kuantum fenomenlerinden yararlanarak yapıyorlar.

Kuantum işlemcilerde eşik aşıldı

Birtakım zorluklar

Harvard Üniversitesi'nde fizikçi olan Mikhail Lukin, IBM ön baskısının "mükemmel bir teorik çalışma" olduğunu söylerken fikri uygulamanın zor olduğunu ve ilk kavram kanıtının bile yıllar alabileceğini iddia ediyor. Lukin ve çalışma arkadaşları, süper iletken döngüler yerine tek tek atomlar kullanarak qLDPC'yi uygulama olasılığı üzerine benzer bir çalışma yürütmüştüler.

Sorun şu ki, qLDPC tekniği her bir kübitin en az altı diğerine doğrudan bağlanmasını gerektiriyor. Tipik süper iletken çiplerde her bir kübit yalnızca iki ya da üç komşuya bağlanıyor. Ancak IBM'in yoğun madde fizikçisi ve IBM Quantum'un baş teknoloji sorumlusu olan Oliver Dial, şirketin bir planı olduğunu söylüyor: qLDPC şemasının gerektirdiği ekstra bağlantılara izin vermek için kuantum çiplerinin tasarımına bir katman eklenecek.

IBM'in bugün açıkladığı kuantum araştırmalarına ilişkin yeni yol haritası, on yılın sonuna kadar katalizör moleküllerinin işleyişini simüle etmek gibi faydalı hesaplamalara ulaşmayı öngörüyor. Dial bunun muazzam olduğu şu sözlerle ifade ediyor: “Bu her zaman bir hayaldi ve her zaman uzak bir hayaldi Aslında bugün bulunduğumuz noktadan yolu görebileceğimiz kadar yaklaşmış olmak benim için muazzam bir şey.”

Kuantum gerçekliğine yaklaşıyoruz

IBM'in yol haritasında Flamingo, Crossbill ve Kookaburra olarak adlandırılan işlemciler yer alıyor ve bunlar geliştirildikten sonra bugün Condor'un 1000+ kübit kapasitesini oluşturmak üzere bir araya getirilebilir. Bununla birlikte IBM, kuantum bilişim sistemlerinin geliştirilmesi için bazı kilometre taşları belirlemiş oldu ve sicili göz önüne alındığında, şirketin önümüzdeki on yıl içinde kuantum bilişimini gerçeğe dönüştüreceği görülüyor.

Kaynakça https://www.nature.com/articles/d41586-023-03854-1 https://interestingengineering.com/innovation/ibm-1000-qubit-processor https://www.ibm.com/quantum/blog/quantum-roadmap-2033