ODTÜ, denizlerin röntgenini çeken deneyin sonuçlarını açıkladı

Kıyılardaki Sıcaklık Verileri
Deniz Yüzeyi Sıcaklıkları
Denizlerdeki pH seviyesi
Denizlerdeki Tuzluluk Verileri
Oksijen Verileri
Yorumlar

Yusuf Akbaş

Teknoloji Editörü

ODTÜ, denizlerin röntgenini çeken deneyin sonuçlarını açıkladı — **ODTÜ**, Türkiye’nin 28 kıyı ilinde ve KKTC’de sıcaklık, PH seviyesi, kirlilik, tuzluluk gibi ölçümlerin yapıldığı çevre deneyinin ilk sonuçlarını açıkladı. “**Denizlerimizin Genç Kaşifleri**” isimli projeye vatandaşlar gönüllü olarak katkı sağladı. Ölçümler ODTÜ’nün özel olarak geliştirdiği ve dakikalar içinde veri toplayan **Kaşif-1** isimli cihazıyla yapıldı. Ölçümler Ramazan Bayramı tatilinde yapıldı.

Projeye vatandaşların katılımı sayesinde gemiyle aylar sürecek seyrüsefere gerek kalmadan, 250 bin litre yakıt tasarrufu sağlandı, 650 ton karbondioksite karşılık gelen karbon ayak izinin de önüne geçildi.

Kıyılardaki Sıcaklık Verileri

Deniz Yüzeyi Sıcaklıkları

Kaşif-1 cihazı ile yapılan ölçümler, geçen yılın aynı tarihindeki uydu verileri ile kıyaslandı. 2023’e kıyasla 2024 yılında deniz yüzeyi sıcaklıklarında artışlar dikkat çekti. Deniz yüzeyi sıcaklıkları geçen yıla kıyasla Akdeniz'de 1,5 derece Ege'de 1 derece, Marmara Bölgesi'nde 1,8 derece, Batı Karadeniz'de 2,3 derece ve Doğu Karadeniz'de 1 derece daha yüksek ölçüldü.

Veriler, son 40 yılın uzun dönemli ortalama verisi ile kıyaslandığında, 2024 yılı Nisan ayındaki deniz kıyılarının bulunduğu bölgelerin sıcaklık artışının 1,5-3 derece daha fazla olduğunu gösterdi.

Denizlerdeki pH seviyesi

Kıyılardaki kirlilik ve biyolojik üretkenlik için pH değerleri ölçüldü. Karadeniz ve Doğu Akdeniz’de daha asidik değerler yakalandı. Örneğin Mersin kıyılarında 7.7, Karadeniz 7.8, Marmara 7.9 civarı değerler olduğu görüldü. Görece daha temiz kıyılara sahip KKTC'de ise daha alkali (8.4 civarı) bir durum gözlemlendi. Denizlerdeki pH seviysinin uzun süre ölçülerek iklim değişikliğinin okyanus asitlenmesine etkisi konusunda bilgiler elde edilecek.

Denizlerdeki Tuzluluk Verileri

Tuzluluk değerlerinde farklı denizlerin kendine özgü özelliklerinin ortaya konduğuna dikkat çekilen raporda, şu bulgular yer aldı:

"Örneğin Karadeniz'de 20 birim civarı ölçülen değerlerin Ege ve Akdeniz'de 38 civarı ölçüldüğü görülmüştür. Bahar aylarında görülen tuzluluk değerlerinin beklenenden düşük olması özellikle yüksek nehir girdilerine işaret etmektedir ve ölçümler tüm yıl devam ettiği takdirde mevsimsel değişiklikler gözlemlenebilecektir. Bunun yanında Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz kıyılarında yapılan ölçümlerde coğrafi olarak tutarlılık tespit edildi."

Oksijen Verileri

“Denizlerimizin Genç Kaşifleri” projesi kapsamında yeni gönüllülerin katılımıyla yaz dönemi boyunca ölçümler yapılacak. Elde edilen veriler hakkındaki nihai sonuçlar, bilimsel bir makale olarak yayınlanarak literatüre katkı yapacak. Projenin bir sonraki aşamasında ise bir Avrupa Birliği Projesi kapsamında farklı ülkelerdeki verilerin gönüllülerin desteğiyle toplanarak dünyadaki göllerden sağlanacak verileri elde edilmesi planlanıyor.