Yıldızların ölümü için yepyeni bir yolun varlığı kanıtlandı

Güçlü bir kozmik patlama gözlemlendi
Yıldızların yok oluşunda yeni bir yol
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Yıldızların ölümü için yepyeni bir yolun varlığı kanıtlandı — Astrofizikçilerden oluşan uluslararası bir ekip, güçlü bir **gama ışını patlamasının** (GRB) kökenlerini araştırmak üzere yola çıktı ve uzun zamandır varsayılan ancak daha önce hiç gözlemlenmemiş bir yıldız ölümü türüne rastladı. Araştırmaya göre, yaklaşık dört yıl önce uzak bir galakside tespit edilen bir gama ışını patlaması, muhtemelen **iki yıldız veya yıldız kalıntısı arasındaki çarpışmadan** kaynaklandı.

Güçlü bir kozmik patlama gözlemlendi

Radboud Üniversitesi'nden çalışmanın başyazarı Andrew Levan yaptığı açıklamada, "Bu yeni sonuçlar, yıldızların evrenin en yoğun bölgelerinden bazılarında sonlarıyla karşılaşabileceklerini ve burada çarpışmaya sürüklenebileceklerini gösteriyor" dedi. Gama ışını patlamaları evrendeki en güçlü patlamalar olup, sadece birkaç saniye içinde Güneş'in tüm yaşamı boyunca üreteceğinden daha fazla enerji yayarlar.

Bilinen iki tür GRB var: iki saniye veya daha kısa süren kısa GRB'ler ve birkaç dakika sürebilen uzun GRB'ler. Gökbilimciler kısa GRB'lerin genellikle nötron yıldızları arasındaki birleşmelerden kaynaklandığını, uzun olanların ise genellikle Güneş'ten en az 10 kat daha büyük yıldızların süpernova patlamasıyla ortaya çıktığını düşünüyor.

Yıldızların yok oluşunda yeni bir yol

Levan, "Takip gözlemimiz bize, patlamanın büyük bir yıldızın çökmesinden ziyade, büyük olasılıkla iki kompakt nesnenin birleşmesinden kaynaklandığını söyledi" dedi. Bu gözlem yıldız ölümüne bir yeni yol daha ekliyor: İki yıldız arasındaki rastgele bir çarpışma.

Esasında iki yıldızın ya da nötron veya kara deliğin çarpıştığı daha önceden de bilinen ve gözlemlenen bir şey. Ancak bu gözlemlenen bu çarpışmalar, bir zamanlar ikili bir çift oluşturan nesneler arasındaki birleşmelerden oluşuyor. Yani “rastgele” gibi bir durum yok. GRB 191019A'nın arkasındaki varsayılan olay daha rastgele ve kaotik bir şey. Çalışma ekibi böyle bir olayın olmasında yıldızların galaksinin kalbindeki kara deliğe yakın olmalarından kaynaklanabileceğini de söylüyor. Araştırma ekibi, GRB 191019A gibi daha fazla olayı bulmak ve karakterize etmek istiyor.

Kaynakça https://www.nature.com/articles/s41550-023-01998-8.epdf https://www.space.com/gamma-ray-burst-demolition-derby-star-death